Siz akkad dilini bilməsəniz belə, axtarışdan nəticə ala bilərsiniz.
Bu axtarış sistemi sizin yazdığınızı başa düşür — transkripsiya qaydalarını, tireləri və fərqli yazılışları nəzərə alır. Aşağıdakıları yazsanız belə, doğru nəticəni tapacaqsınız:
“summa” yazsanız → šum-ma tapılır
“samma” yazsanız → šum-ma tapılır
“shumma” yazsanız → šum-ma tapılır
“waniya” yazsanız → wa-ni-ya tapılır
“vaniya” yazsanız → wa-ni-ya tapılır
“kuggu” yazsanız → ka-gu tapılır
“qumma” yazsanız → šum-ma tapılır
Sistem nəyi nəzərə almır?
🔹 Tirelər (-): šum-ma = šumma
🔹 Fonetik fərqlər: w = v, š = s = sh, ḳ = k = g = q
🔹 Uzun saitlər: â, û, î → a, u, i
🔹 Böyük/kiçik hərf: SUMMA = summa
💡 Məsləhət: Axtarışda “summa”, “kugu” və ya “haniya” kimi sadə formada yazın — sistem “šum-ma”, “ka-gu”, “ḫa-ni-ya” kimi mətnləri tapacaq.
Bu sistem akkad dili barədə öyrənmək istəyən tədqiqatçılara, tələbələrə və maraqlanan hər kəsə kömək üçün yaradılmışdır.
LAYHİYƏYƏ MADDİ DƏSTƏK OL
Layihəni dəstəkləmək üçün aşağıdakı kart nömrəsini kopyalayın və öz bank proqramınızda istifadə edin.
"Əgər bir şəxsə hüquqi qəsb ittihamı verilərsə, və onu sübut etməzsə, o, qanun toplusu Nərimə gedəcək. Nərim onu təmizləyəcək. Əgər Nərim onu qəbul etməz, ittiham edən ittiham olunanın hüquqi statusunu alacaq. Əgər bu şəxs Nərim tərəfindən təmizlənmədən keçərsə, ittiham verən öldürüləcək, çünki o, ittiham verən idi. Amma Nərim onu islah edəcək, və ittiham edənin hüquqi statusu ittiham olunana keçəcək."
§ 281.—XXXIX, 88-96
88 šum-ma mârê ma-tim bša-ni-tim
89 ša-a-a-ma-nu-ma
90 i-na ma-ḫar i-lim
91 kaspam iš-ḳulu
92 i-ga-ab-bi-ma
93 be-el wardim u lu amtim
94 kaspam iš-ḳu-lu a-na tamkarim
95 i-na-addi-in-ma
96 lu wara-zu lu ama-zu i-pa-aḳ
šum-ma — əgər
mârê — yerli
ma-tim — övladları (gəlmə, əcnəbi)
bša-ni-tim — başqa bir ölkənin
ša-a-a-ma-nu-ma — alınan
i-na — onun
ma-ḫar — qarşısında
i-lim — ulunun
kaspam — qızılı
iš-ḳulu — deyəcək
i-ga-ab-bi-ma — verdiyi
be-el — qulluğun
wardim — sahibi
u lu — hətta
amtim — qulluq qızının
kaspam — qızılı
iš-ḳu-lu — verəcək
a-na — verdiyi
tamkarim — tənasübünü
i-na-addi-in-ma — verəcək
lu — qulluğun
wara-zu — sahibi
lu — qulluq qızının
ama-zu — sahibi
i-pa-aḳ — azad edəcək
|Fəsil 279| Əgər (qulluq və ya qulluq qızı) başqa bir ölkənin övladlarıdırsa, alan şəxs (kişi) tanrı qarşısında verdiyi (ölçdüyü) qızılı deyəcək, qulluğun, hətta qulluq qızının sahibi verdiyi (ölçdüyü) qızılı tacirə (alan şəxsə) verəcək və azad edəcək qulluğunu, hətta qulluq qızını [qulluğunu, hətta qulluq qızını qaytaracaq].
i-ša-al-bli-a-am-ma — suya daxil olacaq (su sınağı)
šum-ma — əgər
iluNârum — Nərim
ik-ta-ša-zu — onu qəbul etməsə
mu-ub-bi-ir-šu — ittiham edən
bîzu — evini
i-tab-ba-al — alacaq
šum-ma — əgər
a-wi-lam — bu şəxs (kişi)
iluNârum — Nərim
ute-ib-bi-bba-aš-šu-ma — suya batarsa
iš-ta-al-ma-am — sağ çıxarsa
ša — ona
e-li-šu — ittiham gətirən
ki-iš-bi — sihir ittihamı
id-du-u — verən
id-da-ak — öldürüləcək
ša — suya daxil olanın
iluNâram — Nərim
iš-li-a-am — evini
bît — evi
mu-ub-bi-ri-šu — ittiham edənin
i-tab-ba-al — alacaq
Əgər bir şəxs (kişi), bir şəxs (kişi)i sihir ittihamı ilə ittiham etsə, lakin onu sübut edə bilməsə, ittiham gətirilən Nərim tanrısına gedəcək, suya daxil olacaq (su sınağı). Əgər Nərim onu qəbul etməsə, ittiham edən onun evini alacaq. Əgər bu şəxs (kişi) suya batarsa, amma sağ çıxarsa, ittihamı verən öldürüləcək, suya daxil olan isə ittiham edənin evini alacaq.
Əgər bir şəxs (kişi), bir məhkəmə işində yalan şahidlik etsə, zorakılıq iddia etsə, lakin şübhəsini sübut edə bilməsə, əgər bu iş ölüm halıdırsa, bu şəxs (kişi) öldürüləcək.
Əgər bir hakim işi həll etsə, hökm çıxarsa, möhürlü sənəd təqdim etsə, sonra isə işində hökmünü dayandırarsa, bu hakim oturacaqlar, işdə mövcud olan cəzanın 12 qatını ödəyəcək, ümumi yığıncaqda öz məhkəmə yerindən kənara çəkiləcək, bir daha qayıtmayacaq və hakimlərlə birlikdə işdə oturmayacaq.
Əgər bir şəxs (kişi) tanrının və ya sarayın əşyalarını oğurlarsa, bu şəxs (kişi) öldürüləcək, onu əlində tutan da öldürüləcək.
§ 7.—VI, 41-56
41 šum-ma a-wi-lum
42 lu kaspam
43 lu ḫurâṣam
44 lu wardam lu amtam
45 lu alpam lu immeram
46 lu imêram
47 u lu mi-im-ma bšum-šu
48 i-na ga-at bmâr a-wi-lum
49 u lu warad a-wi-lim
50 ba-lum ši-bi
51 u ri-ik-sa-tim
52 iš -ta-am
53 u lu a-na ma-ṣa-ru-tim
54 im-ḫu-ur
55 a-wi-lum šu-u
56 šar-ra-aḳ id-da-ak
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
lu — və ya
kaspam — qızılı
lu — və ya
ḫurâṣam — zinət əşyasını
lu — və ya
wardam — qulluğu
lu — və ya
amtam — qulluq qızını
lu — və ya
alpam — öküzü
lu — və ya
immeram — xırda mal-qarını
lu — və ya
imêram — eşeği
u — və ya
mi-im-ma — hər hansı
bšum-šu — adı
i-na — bir
ga-at — əlindən
bmâr — oğlan
a-wi-lum — bir kişinin
u — və ya
warad — qulluğu
a-wi-lim — bir kişinin
ba-lum — olmadan
ši-bi — şahid
u — və
ri-ik-sa-tim — sənəd
iš -ta-am — alsasa
u — və ya
a-na — saxlamaq
ma-ṣa-ru-tim — üçün
im-ḫu-ur — götürsə
a-wi-lum — bu şəxs (kişi)
šu-u — o
šar-ra-aḳ — oğurluq
id-da-ak — öldürüləcək
Əgər bir şəxs (kişi), şahid və sənəd olmadan, qızıl, zinət əşyası, qulluq, qulluq qızı, öküz, xırda mal-qara, eşek və ya hər hansı bir şeyi, bir kişinin oğlanının və ya qulluğunun əlindən alsasa, və ya saxlamaq üçün götürsə, bu şəxs (kişi) oğurluq etmiş kimi öldürüləcək.
§ 8.—VI, 57-69
57 šum-ma a-wi-lum
58 lu alpam lu immeram b lu imêram lu šaḫâm
59 u lu elippam
60 iš-ri-iḳ
61 šum-ma ša ilim
62 šum-ma ša êkallim
63 a-du XXX-šu
64 i-na-ad-di-in
65 šum-ma ša MAŠ.EN.KAK
66 a-du X-šu i-ri-a-ab
67 šumma šar-ra-bga-nu-um
68 ša na-da-nim bla i-šu
69 id-da-ak
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
lu — və ya
alpam — öküz
lu — və ya
immeram — xırda mal-qara
b — və ya
imêram — eşek
lu — və ya
šaḫâm — xərçəng
u — və ya
elippam — gəmi
iš-ri-iḳ — oğurlasa
šum-ma — əgər
ša — tanrının
ilim — tanrının
šum-ma — əgər
ša — sarayın
êkallim — sarayın
a-du — 30
XXX-šu — qat
i-na-ad-di-in — ödəyəcək
šum-ma — əgər
ša — adi bir kişinin
MAŠ.EN.KAK — adi bir kişinin
a-du — 10
X-šu — qat
i-ri-a-ab — qaytaracaq
šumma — əgər
šar-ra-bga-nu-um — oğurluq edən
ša — verəcəyi
na-da-nim — ödəniş
bla — olmasa
i-šu — onda
id-da-ak — öldürüləcək
Əgər bir şəxs (kişi) öküz, xırda mal-qara, eşek, xərçəng və ya gəmi oğurlarsa, tanrının olarsa, 30 qat, sarayın olarsa, 30 qat ödəyəcək. Əgər adi bir kişinin olarsa, 10 qat qaytaracaq. Əgər oğurluq edən verəcəyi ödəniş olmasa, öldürüləcək.
Əgər bir şəxs (kişi), sahibi olan hər hansı bir əşyanı itən birinin əlində taparsa, əşyasını satan "Mənə satdı, şahidlər qarşısında satdı" deyərsə, əşyanın sahibi "Mənə satdı" deyən satanı və alış şahidlərini, itən əşyanın şahidlərini gətirir. Hakimlər şəhadətləri araşdırır. Əgər şahidlər tanıyırlarsa, satan oğurluq etmiş kimi öldürüləcək, itən əşyanın sahibi əşyasını alacaq, alan isə satanın evindən verdiyi qızılı alacaq.
|Fəsil 9| Əgər alan, satanı və alış şahidlərini gətirməsə, itən əşyanın sahibi şahidlərini gətirərsə, alan oğurluq etmiş kimi öldürüləcək, sahib isə əşyasını alacaq.
|Fəsil 9| Əgər bu şəxs (kişi), şahidləri olmadan iddia etsə, hakim ona 6 ay müddət verər. Əgər 6 ay ərzində şahidlərini gətirməsə, bu şəxs (kişi) zorakılıq yaradan kimi, işin mövcud cəzasını daşıyacaq.
Əgər bir şəxs (kişi), bir kişinin [kişinin] kiçik oğlunu oğurlarsa, öldürüləcək.
§ 15.—VIII, 30-36
30 šum-ma a-wi-lum
31 lu warad êkallim
32 lu amat êkallim
33 lu warad MAŠ.EN.KAK
34 lu amat MAŠ.EN.KAK
35 abullam uš-te-zi
36 id-da-ak
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
lu — və ya
warad — qulluğu
êkallim — sarayın
lu — və ya
amat — qulluq qızını
êkallim — sarayın
lu — və ya
warad — qulluğu
MAŠ.EN.KAK — adi bir kişinin
lu — və ya
amat — qulluq qızını
MAŠ.EN.KAK — adi bir kişinin
abullam — qaçırarsa
uš-te-zi — qaçırarsa
id-da-ak — öldürüləcək
Əgər bir şəxs (kişi), sarayın qulluğunu, sarayın qulluq qızını, adi bir kişinin qulluğunu və ya qulluq qızını qaçırarsa, öldürüləcək.
§ 16.—VIII, 37-48
37 šum-ma a-wi-lum
38 lu wardam lu amtam
39 ḫal-ga-am
40 ša êkallim
41 u lu MAŠ.EN.KAK
42 i-na bi-ti-šu
43 ir-ta-ki-ma
44 a-na ši-si-it
45 na-gi-ri-im
46 la uš-te-zi-a-am
47 be-el bîtim šu-u
48 id-da-ak
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
lu — və ya
wardam — qulluğu
lu — və ya
amtam — qulluq qızını
ḫal-ga-am — gizlədərsə
ša — sarayın
êkallim — sarayın
u — və ya
MAŠ.EN.KAK — adi bir kişinin
i-na — öz
bi-ti-šu — evində
ir-ta-ki-ma — gizlədirsə
a-na — bir
ši-si-it — elançıya
na-gi-ri-im — əmrinə
la — onu
uš-te-zi-a-am — qovmasa
be-el — sahibi
bîtim — bu evin
šu-u — o
id-da-ak — öldürüləcək
Əgər bir şəxs (kişi), sarayın və ya adi bir kişinin qulluğunu və ya qulluq qızını öz evində gizlədirsə və elançının əmrinə baxmayaraq onu qovmasa, bu evin sahibi öldürüləcək.
§ 17.—VIII, 49-58
49 šum-ma a-wi-lum
50 lu wardam lu amtam
51 ḫal-ga-am
52 i-na ṣi-ri-im
53 iṣ-ba-at-ma
54 a-na be-li-šu
55 ir-te-di-a-aš-šu
56 II šiḳil kaspim
57 be-el wardim
58 i-na-ad-di-iš-šum
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
lu — və ya
wardam — qulluğu
lu — və ya
amtam — qulluq qızını
ḫal-ga-am — itmiş
i-na — çöldə
ṣi-ri-im — çöldə
iṣ-ba-at-ma — tapıbsa
a-na — onun
be-li-šu — sahibinə
ir-te-di-a-aš-šu — çatdırarsa
II — 2
šiḳil — şəql
kaspim — qızılı
be-el — sahibi
wardim — qulluğun
i-na-ad-di-iš-šum — verəcək
Əgər bir şəxs (kişi), çöldə itmiş qulluğu və ya qulluq qızını tapıb sahibinə çatdırarsa, qulluğun sahibi ona 2 şəql qızıl verəcək.
|Fəsil 22| Əgər oğurluq edən tutulmasa, bu şəxs (kişi) tanrının qarşısında hər hansı itmiş əşyaları barədə and içəcək. Oğurluq, onların torpağında və qorunması altında baş veribsə, tayfa və rəhbər hər hansı itmiş əşyaları qaytaracaq.
§ 24.—XI, 46-50
46 šum-ma na-bi-iš-tum
47 alum u ra-bi-ba-nu-um
48 I ma-na kaspim
49 a-na ni-ši-šu
50 i-ša-galu
šum-ma — əgər
na-bi-iš-tum — ölüm
alum — tayfa
u — və
ra-bi-ba-nu-um — rəhbər
I — 1
ma-na — mana (təxminən 2 funt)
kaspim — qızılı
a-na — onun
ni-ši-šu — ailəsinə
i-ša-galu — verəcək
|Fəsil 22| Əgər oğurluq nəticəsində adam öldürülərsə, tayfa və rəhbər onun ailəsinə 1 mana qızıl verəcək.
Əgər bir kişinin evində yanğın çıxarsa və yanğını söndürmək üçün gələn şəxs ev sahibinin əşyasına göz qoysa və onu götürsə, bu şəxs (kişi) yanğının içinə atılacaq.
§ 26.—XI, 66-X, 12
66 šum-ma lu rid ṣâbê
67 u lu bâ’irum
68 ša a-na ḫar-ra-an bšar-ri-im
69 a-la-ak-šu
X, 1 ga-bu-u
2 la il-li-ik
3 u lu amêluagram
4 i-gur-ma
5 pu-uḫ-šu
6 id-da-ra-ad
7 lu rid ṣâbê
8 u lu bâ’irum šu-u
9 id-da-ak
10 mu-na-ag-gi-bir-šu
11 bî-zu
12 i-tab-ba-al
šum-ma — əgər
lu — və ya
rid ṣâbê — əliyin rəisi (əsgər)
u — və ya
lu — və ya
bâ’irum — sivil rəsmi (nəcib)
ša — kimin
a-na — kralın
ḫar-ra-an — səfərinə
bšar-ri-im — xidmət üçün
a-la-ak-šu — çağırılıbsa
ga-bu-u — getməsə
la — onu
il-li-ik — getməsə
u
lu — və ya
amêluagram — işçi
i-gur-ma — işə götürsə
pu-uḫ-šu — əvəzinə
id-da-ra-ad — göndərsə
lu — həm
rid ṣâbê — əliyin rəisi
u — həm də
lu — və ya
bâ’irum — sivil rəsmi
šu-u — o
id-da-ak — öldürüləcək
mu-na-ag-gi-bir-šu — işə götürən
bî-zu — onun evini
i-tab-ba-al — alacaq
Əgər əliyin rəisi və ya sivil rəsmi, kralın səfərinə xidmət üçün çağırılıbsa, amma getməsə, hətta işə götürülmüş işçi əvəzinə göndərsə, həm əliyin rəisi, həm də sivil rəsmi öldürüləcək, işə götürən isə onun evini alacaq.
Əgər əliyin rəisi və ya sivil rəsmi, kralın xidmətində itkin düşsə, ondan sonra sahəsi və bağçası başqasına versə, sonra qayıtarsa və ailəsi ilə gələrsə, sahəsi və bağçası ona qaytarılacaq və öz xidmətini davam etdirəcək.
Əgər əliyin rəisi və ya sivil rəsmi, kralın xidmətində itkin düşsə, amma oğlu xidməti idarə edə bilərsə, ona sahəsi və bağçası veriləcək və o, atasının xidmətini idarə edəcək.
Əgər əliyin rəisi və ya sivil rəsmi, xidmətində sahəsini, bağçasını və evini tərk etsə, sonra başqa biri onları götürüb üç il işləsə, sonra əliyin rəisi qayıtsa və onları tələb etsə, ona verilməyəcək. Onları götürüb işləmiş olan özü çalışacaq.
Əgər əliyin rəisi və ya sivil rəsmi, kralın səfərində itkin düşsə, tacir onu qurtararsa və ailəsinə gətirsə, əgər evində fidiyəsi varsa, özünü qurtarsın; yoxsa tanrının evində qurtarsın; yoxsa saray onu qurtarsın. Sahəsi, bağçası və evi fidiyə üçün verilməyəcək.
§ 33.—XI, 39-50
39 šum-ma lu PA.PA
40 u lu-u NU.TUR
41 ṣâb ni-is-ḫa-tim
42 ir-ta-ši
43 u lu a-na ḫarrân
44 šarri-im
45 amêluagram pu-ḫa-am
46 im-hu-ur-ma
47 ir-te-di
48 lu PA.PA
49 u lu NU.TUR šu-u
50 id-da-ak
šum-ma — əgər
lu — və ya
PA.PA — hərbi rəhbər
u — və ya
lu-u — və ya
NU.TUR — sivil idarəçi
ṣâb — əsgəri
ni-is-ḫa-tim — işdən çıxarılmış
ir-ta-ši — yerləşdirsə
u — və ya
lu — və ya
a-na — üçün
ḫarrân — səfər
šarri-im — kralın
amêluagram — işçi
pu-ḫa-am — işə götürsə
im-hu-ur-ma — götürsə
ir-te-di — gətirsə
lu — həm
PA.PA — hərbi rəhbər
u — həm də
lu — və ya
NU.TUR — sivil idarəçi
šu-u — o
id-da-ak — öldürüləcək
Əgər hərbi rəhbər və ya sivil idarəçi, işdən çıxarılmış əsgəri yerləşdirsə, və ya kralın səfəri üçün işçi götürsə və gətirsə, hərbi rəhbər və ya sivil idarəçi öldürüləcək.
Əgər hərbi rəhbər və ya sivil idarəçi, əliyin rəisinin əşyasını saxlasa, onu kirayəyə versə, işdə qorunma üçün götürsə, kralın ona verdiyi mükafatı qəbul etsə, hərbi rəhbər və ya sivil idarəçi öldürüləcək.
Əgər bir şəxs, əliyin rəisinin əlindən, kralın ona verdiyi iş üçün öküzləri və qoyunları alsın, onun pulunu itirəcək.
§ 36.—XII, 5-9
5 eḳlu-um kirûm bu bîtum
6 ša rid ṣâbê bâ’irim
7 u na-ši bbi-il-tim
8 a-na kaspim
9 u-ul i-na-ad-bdi-in
eḳlu-um — sahəsi
kirûm — bağçası
bu — və
bîtum — evi
ša — əliyin rəisinin
rid ṣâbê — əliyin rəisinin
bâ’irim — sivil rəsmisinin
u — və
na-ši — vergi toplayıcısının
bbi-il-tim — vergi toplayıcısının
a-na — pul
kaspim — pul
u-ul — olmayacaq
i-na-ad-bdi-in — satılmayacaq
Əliyin rəisinin, sivil rəsmisinin və vergi toplayıcısının sahəsi, bağçası və evi pul üçün satılmayacaq.
§ 37.—XII, 10-21
10 šum-ma a-wi-lum
11 eḳlam kirâm u bîtam
12 ša rid ṣâbê bâ’irim
13 u na-ši biltim
14 iš-ta-am
15 dup-pa-šu
16 iḫ-ḫi-ib-bi
17 u i-na kaspi-šu
18 i-te-el-li
19 eḳlum kirûm u bîtum
20 a-na be-li-šu
21 i-ta-ar
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs (kişi)
eḳlam — sahəni
kirâm — bağçasını
u — və
bîtam — evini
ša — əliyin rəisinin
rid ṣâbê — əliyin rəisinin
bâ’irim — sivil rəsmisinin
u — və
na-ši — vergi toplayıcısının
biltim — vergi toplayıcısının
iš-ta-am — alsın
dup-pa-šu — sənədini
iḫ-ḫi-ib-bi — qırsın
u — və
i-na — onun
kaspi-šu — pulundan
i-te-el-li — itirəcək
eḳlum — sahə
kirûm — bağça
u — və
bîtum — ev
a-na — sahibinə
be-li-šu — sahibinə
i-ta-ar — qaytarılacaq
Əgər bir şəxs, əliyin rəisinin, sivil rəsmisinin və vergi toplayıcısının sahəsini, bağçasını və evini alsın, sənədini qırar, pulunu itirər, sahə, bağça və ev sahibinə qaytarılacaq.
§ 38.—XII, 22-30
22 rid ṣâbê bâ’irum
23 u na-ši biltim
24 i-na eḳlim kirêm bu bîtim
25 ša il-ki-šu
26 a-na aš-ša-ti-šu
27 u mârti-šu
28 u-ul i-ša-bad-da-ar
29 u a-na i-il-bti-šu
30 u-ul i-na-bad-di-in
rid ṣâbê — əliyin rəisi
bâ’irum — sivil rəsmi
u — və
na-ši — vergi toplayıcısı
biltim — vergi toplayıcısı
i-na — sahəsindən
eḳlim — sahəsindən
kirêm — bağçasından
bu — və
bîtim — evindən
ša — onun
il-ki-šu — işindən
a-na — arvadına
aš-ša-ti-šu — arvadına
u — və
mârti-šu — qızına
u-ul — verməyəcək
i-ša-bad-da-ar — verməyəcək
u — və
a-na — borcuna
i-il-bti-šu — borcuna
u-ul — verməyəcək
i-na-bad-di-in — verməyəcək
Əliyin rəisi, sivil rəsmi və vergi toplayıcısı, işindən sahə, bağça və evini arvadına və qızına verməyəcək, borcuna da verməyəcək.
§ 39.—XII, 31-38
31 i-na eḳlim kirêm bu bîtim
32 ša i-ša-am-mu-ma
33 i-ra-aš-šu-u
34 a-na aš-ša-ti-šu
35 u mârti-šu
36 i-ša-ad-dar
37 u a-na e-ḫi-bil-ti-šu
38 i-na-ad-di-in
i-na — sahəsindən
eḳlim — sahəsindən
kirêm — bağçasından
bu — və
bîtim — evindən
ša — onun
i-ša-am-mu-ma — aldığının
i-ra-aš-šu-u — qəbul etdiyinin
a-na — arvadına
aš-ša-ti-šu — arvadına
u — və
mârti-šu — qızına
i-ša-ad-dar — verməyəcək
u — və
a-na — borcuna
e-ḫi-bil-ti-šu — borcuna
i-na-ad-di-in — verməyəcək
|Fəsil 38| Sahəsini, bağçasını və evini aldığı və qəbul etdiyi şəxs, arvadına və qızına verməyəcək, borcuna da verməyəcək.
Arvad, tacir və oxşar məqsədli qardaş, sahəsini, bağçasını və evini pul üçün satmağa haqqı var. Alıcı, aldığı sahə, bağça və ev üzərində işini davam etdirəcək.
§ 41.—XII, 49-62
49 šum-ma a-wi-lum
50 eḳlam kirâm u bîtam
51 ša rid ṣâbê bâ’irim
52 u na-ši bi-il-tim
53 u-bi-iḫ
54 u ni-ip-la-tim
55 id-di-in
56 rid ṣâbê bâ’irum
57 u na-ši bi-il-tim
58 a-na eḳli-šu kirê-šu bu bîti-šu
59 i-ta-ar
60 u ni-ip-la-tim
61 ša in-na-ad-bnu-šum
62 i-tab-ba-al
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs
eḳlam — sahəni
kirâm — bağçasını
u — və
bîtam — evini
ša — əliyin rəisinin
rid ṣâbê — əliyin rəisinin
bâ’irim — sivil rəsmisinin
u — və
na-ši — vergi toplayıcısının
bi-il-tim — vergi toplayıcısının
u-bi-iḫ — qiymətini aşağı salarsa
u — və
ni-ip-la-tim — depozit versə
id-di-in — alsın
rid ṣâbê — əliyin rəisi
bâ’irum — sivil rəsmi
u — və
na-ši — vergi toplayıcısı
bi-il-tim — vergi toplayıcısı
a-na — sahəsinə
eḳli-šu — sahəsinə
kirê-šu — bağçasına
bu — və
bîti-šu — evinə
i-ta-ar — geri qaytarsın
u — və
ni-ip-la-tim — depozitini
ša — onun
in-na-ad-bnu-šum — verdiyi
i-tab-ba-al — götürsün
Əgər bir şəxs, əliyin rəisinin, sivil rəsmisinin və vergi toplayıcısının sahəsini, bağçasını və evini ucuz alsın və depozit versə, əliyin rəisi, sivil rəsmi və vergi toplayıcısı sahəsini, bağçasını və evini geri qaytarsın və verdiyi depoziti alar.
Əgər bir şəxs sahəni kənd təsərrüfatı üçün götürsə, amma sahədə taxıl yetişdirməsə, çünki sahəyə lazım olan işçilik bacarığını qoymasa, onu oturtdursunlar və sahənin sahibinə qonşusunun məhsuluna bərabər taxıl versin.
|Fəsil 42| Əgər sahəni tərk etsə və tərk etsə, sahənin sahibinə qonşusunun məhsuluna bərabər taxıl versin və tərk edildiyi üçün bitkiyə yararlı olmayan sahə qırılsın, sürünsün və sahənin sahibinə qaytarılsın.
Əgər bir şəxs boz torpaq sahəni üç il üçün təsərrüfat üçün götürsə, amma yanında saxlasa və dördüncü ildə inkişaf etdirməsə, sahə bitkiyə yararlı olmadıqda qırılsın, təmizlənsin, sürünsün və sahənin sahibinə qaytarılsın və hər 10 qan’i üçün 10 kur taxıl versin.
Əgər bir şəxs sahəsini vergi üçün kəndçiyə versə və vergisini aldıqda, İlu Adad sahəni sıxışdırsa, hətta məhsulunu götürsə, zərər kəndçiyə aiddir.
§ 46.—XIII, 47-57
47 šum-ma bilat eḳli-šu
48 la im-ta-ḫar
49 u lu a-na mi-iš-bla-ni
50 u lu a-na ša-lu-uš
51 eḳlam id-di-in
52 še’am ša i-na eḳlim
53 ib-ba-aš-šu-u
54 ir-ri-šum
55 u be-el eḳlim
56 a-na ap-ši-te-im
57 zu-uz-zu-i
šum-ma — əgər
bilat — vergi
eḳli-šu — sahəsinin
la — onu
im-ta-ḫar — almazsa
u — və
lu — hətta
a-na — yarı
mi-iš-bla-ni — yarı
u — və
lu — hətta
a-na — üçdə bir
ša-lu-uš — üçdə bir
eḳlam — sahə
id-di-in — versə
še’am — taxıl
ša — sahədə
i-na — sahədə
eḳlim — sahədə
ib-ba-aš-šu-u — meydana çıxdıqda
ir-ri-šum — kəndçi
u — və
be-el — sahibi
eḳlim — sahənin
a-na — bölsünlər
ap-ši-te-im — bölsünlər
zu-uz-zu-i — işçilik əsasında
|Fəsil 45| Əgər vergisini almazsa və hətta sahəni yarıya, hətta üçdə birə versə, kəndçi və sahənin sahibi sahədə meydana çıxan taxılı işçilik əsasında bölüşsünlər.
Əgər kəndçi əvvəlki ildə işini daşıya bilməzsə, sahənin sahibi onu ittiham etməsin; kəndçi sahəsini işləsin və məhsulda müqaviləsinə uyğun taxıl alsın.
Əgər bir şəxsin borcu varsa və İlu Adad sahəni sıxışdırsa, hətta məhsulunu götürsə, hətta suyu olmasa və sahədə taxıl yetişməsə, o ildə taxılı borcun sahibinə qaytarmasın, sənədini ləğv etsin və faizini verməsin.
Əgər bir şəxs tacirdən pul alsın və ona təminat kimi taxıl və hətta süd olan sahə versə, "Sahəni işlə, meydana çıxan taxıl və südü hasad et və götür" desə, kəndçi sahədə taxıl və süd yetişdirsə, sahənin sahibi onları məhsulda alsın və pulun faizini və kəndçinin işini tacirə versin.
Əgər bir şəxs suyun gücünü yanında tərk etsə və suyun çatını möhkəmləndirməsə, suyun çatında çat açılsın və su məhsul götürsə, çatı açılan şəxs götürülən taxılın qarşılığını versin.
Əgər çoban sahənin sahibi ilə ot üçün razılaşma yaratmasa və qoyunlarını sahədə otardırsa, sahənin sahibi sahəsini biçsin, çoban isə sahənin sahibinə hər 10 qan’i üçün 20 kur taxıl versin.
|Fəsil 57| Əgər qoyunlar məhsul sahəyə çıxıbsa və qapanmadan qaça bilsə, çoban qoyunlarını sahəyə versə və otardırsa, çoban otardığı sahəyə nəzarət etsin və məhsulda hər 10 qan’i üçün 60 kur taxıl sahənin sahibinə versin.
Əgər bir şəxs sahəni bostan qurmaq üçün bostançıya versə, bostançı bostan qursa və dörd il ərzində böyütərsə, beşinci ildə bostanın sahibi və bostançı bostanı yarıya bölüşsünlər, bostanın sahibi hissəsini təyin etsin və alsın.
|Fəsil 60| Əgər sahənin sahibi onu bostan üçün verib, amma bostançı onu bitkisiz saxlayarsa, əgər hər il sahənin məhsulu yabanı arpa kimi olsa, bostançı sahənin sahibinə qonşusunun məhsuluna bərabər ödəyəcək və işlənməmiş sahəni sahibinə qaytaracaq.
§ 63.—XVI, 48-57
48 šum-ma eḳlam KI.KAL
49 eḳlam ši-ip-ra-am
50 i-ib-bi-eš-ma
51 eḳlu(=a-na) be-el eḳlim
52 u-ta-a-ar
53 u X GAN.E
54 X ŠE.GUR
55 ša ša-at-tim
56 iš-ti-a-at
57 i-ma-ad-da-ad
šum-ma — əgər
eḳlam — sahə
KI.KAL — boz torpaq
eḳlam — sahə
ši-ip-ra-am — işlənməmiş
i-ib-bi-eš-ma — saxlanılıbsa
eḳlu — sahə
(=a-na) — sahibinə
be-el — sahibinə
eḳlim — sahənin
u-ta-a-ar — qaytarılacaq
u — və
X — 10
GAN.E — qan’i
X — 10
ŠE.GUR — kur
ša — hər
ša-at-tim — il üçün
iš-ti-a-at — ödəyəcək
i-ma-ad-da-ad — ödəyəcək
|Fəsil 60| Əgər sahə boz torpağa çevrilərsə və işlənməzsə, sahənin sahibinə qaytarılacaq və hər il 10 qan’i üçün 10 kur taxıl ödəyəcək.
|Fəsil 64| Əgər bostançı bostanın məhsulunu gətirməsə və ya azaltsa, bostançının məhsulu qonşularının məhsuluna əsasən ödəniləcək.
§ 66.
šumma awīlum kaspam itti tamkārum ilqēma tamkāršu īsiršuma, mimma ša nadānim la
ibaššīšum, kirāšu ištu tarkibtim ana tamkārim iddinma suluppī mala ina kirîm ibbaššû ana
kaspika tabal iqbīšum tamkārum šû ul immaggar suluppī ša ina kirîm ibbaššû bēl kirîmma
ileqqēma kaspam u ṣibassu ša pī ṭuppišu tamkāram ippalma suluppī watrūtim ša ina kirîm
ibbaššû bēl kirîmma ileqqe
šumma — əgər
awīlum — bir şəxs
kaspam — pulu
itti — ilə
tamkārum — tacir
ilqēma — alsın
tamkāršu — tacir
īsiršuma — gizlədirsə
mimma — heç nə
ša — onun
nadānim — malı
la — onu
ibaššīšum — göstərməsə
kirāšu — bostanını
ištu — sonra
tarkibtim — məhsul vaxtı
ana — tacirə
tamkārim — tacirə
iddinma — versə
suluppī — "tam məhsulunu"
mala — "al"
ina — pulun
kirîm — faizini
ibbaššû — qazanıbsa
ana — pulun
kaspika — pulun
tabal — alıbsa
iqbīšum — deyərsə
tamkārum — tacir
šû — o
ul — onu
immaggar — qəbul etməz
suluppī — məhsulun
ša — onun
ina — pulun
kirîm — faizini
ibbaššû — qazanıbsa
bēl — sahibi
kirîmma — faizin
ileqqēma — alacaq
kaspam — pulu
u — və
ṣibassu — faizini
ša — onun
pī — sözü
ṭuppišu — sənədində
tamkāram — taciri
ippalma — qovacaq
suluppī — məhsulun
watrūtim — azaldılmış
ša — onun
ina — pulun
kirîm — faizini
ibbaššû — qazanıbsa
bēl — sahibi
kirîmma — faizin
ileqqe — alacaq
Əgər bir şəxs tacirdən pul alsın, amma tacirə heç bir mülkünü göstərməsə, sonra bostanını tacirə verib, "Məhsulun tamamını pulun faizi üçün al" desə, tacir bunu qəbul etməz. Bostanın sahibi pulu və sənəddə qeyd olunan faizini alar, lakin məhsulun azaldılmış hissəsini alar.
§ 67.
šumma …….| ana šimim |…....| ul inaddiššum šumma še'am kaspam u bīšam ana bīt ilkim ša
bīt itēšu ša išāmu inaddin ina mimma ša iddinu ītelli bītum ana |bēlišu| itâr šumma bītum šû
ilkam la išu išâm ana bītim šuāti še’am kaspam u bīšam inaddin
šumma — əgər
……. — |qeyri-müəyyən|
ana — almaq üçün
šimim — ev
……. — |qeyri-müəyyən|
ul — onu
inaddiššum — almağa icazə verilməz
šumma — əgər
še'am — taxıl
kaspam — pul
u — və
bīšam — əşyalar
ana — ev üçün
bīt — evin
ilkim — işinin
ša — qonşusunun
bīt — evinin
itēšu — alındığı
ša — onun
išāmu — alındığı
inaddin — versə
ina — verdiyinin
mimma — nə
ša — onun
iddinu — verdiyi
ītelli — itirər
bītum — ev
ana — sahibinə
bēlišu — sahibinə
itâr — qaytarılacaq
šumma — əgər
bītum — ev
šû — onun
ilkam — işi
la — onu
išu — olmasa
išâm — almaq
ana — ev üçün
bītim — evin
šuāti — üçün
še’am — taxıl
kaspam — pul
u — və
bīšam — əşyalar
inaddin — versə
|Qeyri-müəyyən| Əgər bir şəxs qonşusunun iş evini almaq üçün taxıl, pul və əşyalar versə, verdiyini itirər və ev sahibinə qaytarılacaq. Əgər evin işi olmasa, onu almaq üçün taxıl, pul və əşyalar verə bilər.
|Qeyri-müəyyən| Əgər bir şəxs torpağının səthini evinin ilə qarışdırdığı üçün nəmli torpağın sahibinə "Torpağını qalx, evimi qur" desə, şahidlər qoyar. |Qeyri-müəyyən|
§ 69.
"|šumma awīlum ..... ina ….| awīlum ašbumma kasap kiṣrišu gamram ša šanat ana bēl |bītim|
iddinma bēl bītim ana waššābim ina ūmīšu la malûtim waṣâm iqtabi bēl bītim aššum
waššabim ina ūmīšu la malûtim ina bītišu |ušēṣû| ina kaspim ša wasšābum |iddinušum
ītelli|
šumma — əgər
awīlum — bir şəxs
...... — |qeyri-müəyyən|
ina — |qeyri-müəyyən|
……. — |qeyri-müəyyən|
awīlum — bir şəxs
ašbumma — kirayəyə
kasap — pulun
kiṣrišu — miqdarını
gamram — tamamını
ša — bir
šanat — il üçün
ana — evin
bēl — sahibinə
bītim — evin
iddinma — versə
bēl — evin
bītim — evin
ana — kirayəçiyə
waššābim — kirayəçiyə
ina — vaxtında
ūmīšu — günü
la — onu
malûtim — tamamlamadığı
waṣâm — "çıx"
iqtabi — desə
bēl — evin
bītim — evin
aššum — kirayəçi
waššabim — kirayəçi
ina — vaxtında
ūmīšu — günü
la — onu
malûtim — tamamlamadığı
ina — evində
bītišu — evində
ušēṣû — qovuldu
ina — pulun
kaspim — pulun
ša — kirayəçinin
wasšābum — kirayəçinin
iddinušum — verdiyi
ītelli — itirər
|Qeyri-müəyyən| Əgər bir şəxs evin kirayəsinin il üçün tam pulunu evin sahibinə versə, amma evin sahibi kirayəçini vaxtından əvvəl evdən qovsa, kirayəçi verdiyi pulu itirər.
§ 70.
šumma tamkārum še’am u kaspam ana ḫubullim iddin ana 1 kurrum 1 pān 4 sūt še’am
ṣibtam ileqqe šumma kaspam ana ḫubullim iddin ana 1 šiqil kaspim 1/6 u 6 uṭṭit ṣibtam
ileqqe
šumma — əgər
tamkārum — tacir
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
ana — faiz üçün
ḫubullim — faiz üçün
iddin — versə
ana — 1 kur
1 kurrum — 1 kur
1 pān — 1 pān
4 sūt — 4 sūt
še’am — taxıl
ṣibtam — faizini
ileqqe — alar
šumma — əgər
kaspam — pulu
ana — faiz üçün
ḫubullim — faiz üçün
iddin — versə
ana — 1 şəql
1 šiqil — 1 şəql
kaspim — pul
1/6 — 1/6
u — və
6 uṭṭit — 6 taxıl
ṣibtam — faizini
ileqqe — alar
Əgər tacir taxıl və pulu faiz üçün versə, 1 kur üçün 1 pān 4 sūt taxıl faiz alar. Əgər pulu faiz üçün versə, 1 şəql üçün 1/6 şəql və 6 taxıl faiz alar.
§ 71.
šumma awīlum ša ḫubullam iršu kaspam ana turrim la išu še’am u kaspam kīma ṣimdat
šarrim u ṣibassu 1 kurrum še’am 1 pān ana šattim ileqqe šumma tamkārum ṣibat ḫubulli
|…| ana 1 kur |…| 1/6 u 6 uṭṭit |…| uwatterma ilqe ina |mimma| ša iddinu ītelli
šumma — əgər
awīlum — bir şəxs
ša — faizi
ḫubullam — faizi
iršu — götürən
kaspam — pulu
ana — qaytarmaq üçün
turrim — qaytarmaq üçün
la — onu
išu — qaytarma
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
kīma — kimi
ṣimdat — əmrinə
šarrim — kralın
u — və
ṣibassu — faizini
1 kurrum — 1 kur
še’am — taxıl
1 pān — 1 pān
ana — bir
šattim — il üçün
ileqqe — alar
šumma — əgər
tamkārum — tacir
ṣibat — faizi
ḫubulli — faizi
…… — |dəyişdirsə|
ana — 1 kur
1 kur — 1 kur
…… — |dəyişdirsə|
1/6 — 1/6
u — və
6 uṭṭit — 6 taxıl
…… — |dəyişdirsə|
uwatterma — azaltsa
ilqe — alar
ina — verdiyinin
mimma — nə
ša — onun
iddinu — verdiyi
ītelli — itirər
|Fəsil 70| Əgər faiz götürən pulu qaytarmağa qadir olmasa, taxıl və faizini kralın əmri kimi alar: 1 kur taxıl üçün 1 pān, bir il üçün. Əgər tacir faizi dəyişdirərək azaltsa, verdiyini itirər.
§ 72.
šumma tamkārum |….| ana |….| ṣibtam |....| ilteqēma |....| u lu še’am |u lu kaspam| mala
|imḫur u lu| la uštaḫriṣma ṭuppam eššam la išṭur u lu ṣibātim ana qaqqadim uṭṭeḫḫi
tamkārum šû še’am mala ilqû uštašannāma utâr.
šumma — əgər
tamkārum — tacir
…… — |qeyri-müəyyən|
ana — |qeyri-müəyyən|
ṣibtam — faizini
…… — |qeyri-müəyyən|
ilteqēma — alsın
…… — |qeyri-müəyyən|
u — və
lu — hətta
še’am — taxıl
u — və
lu — hətta
kaspam — pul
mala — hamısını
imḫur — götürsə
u — və
la — onu
uštaḫriṣma — azaltmasa
ṭuppam — sənədi
eššam — yazmasa
la — onu
išṭur — qeyd etməsə
u — və
lu — hətta
ṣibātim — faizləri
ana — əsas
qaqqadim — əsas
uṭṭeḫḫi — artırarsa
tamkārum — tacir
šû — o
še’am — taxıl
mala — hamısını
ilqû — alsın
uštašannāma — ikiqat artırar
utâr — qaytarar
Əgər tacir faizini hətta hamısını taxıl və pulu götürsə, amma azaltmasa, sənəd yazmasa, qeyd etməsə və ya faizləri əsas məbləğa əlavə etsə, tacir götürdüyü hamısını ikiqat artırıb qaytarar.
§ 73.
šumma tamkārum še’am u kaspam ana ḫubullim iddinma inūma ana ḫubullim iddinu
kaspam ina abnim maṭītim u še’am ina šūtim maṭītim iddin u inūma imḫuru kaspam ina
abnim |rabītim u| še’am ina šūtim rabītim imḫur |tamkārum sû| ina |mimma ša iddinu ītelli|
šumma — əgər
tamkārum — tacir
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
ana — faiz üçün
ḫubullim — faiz üçün
iddinma — versə
inūma — vaxtında
ana — faiz üçün
ḫubullim — faiz üçün
iddinu — verdiyi
kaspam — pulu
ina — aşağı
abnim — qiymətdə
maṭītim — aşağı
u — və
še’am — taxıl
ina — aşağı
šūtim — qiymətdə
maṭītim — aşağı
iddin — versə
u — və
inūma — vaxtında
imḫuru — aldıqda
kaspam — pulu
ina — yüksək
abnim — qiymətdə
rabītim — yüksək
u — və
še’am — taxıl
ina — yüksək
šūtim — qiymətdə
rabītim — yüksək
imḫur — aldıqda
tamkārum — tacir
šû — o
ina — verdiyinin
mimma — nə
ša — onun
iddinu — verdiyi
ītelli — itirər
Əgər tacir faiz üçün taxıl və pul versə, amma aşağı qiymətdə verib, yüksək qiymətdə alsa, tacir verdiyini itirər.
§ 75.
šumma awīlum še’am u kaspam itti tamkārim ilqēma še’am u kaspam ana turrim la išu
bīšamma išu mimma ša ina qātišu ibaššû maḫar šībī kima ubbalu ana tamkārišu inaddin
tamkārum ul uppas imaḫḫar.
šumma — əgər
awīlum — bir şəxs
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
itti — ilə
tamkārim — tacir
ilqēma — alsın
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
ana — qaytarmaq üçün
turrim — qaytarmaq üçün
la — onu
išu — qaytarma
bīšamma — əşyalarla
išu — verər
mimma — nə
ša — onun
ina — əlində
qātišu — əlində
ibaššû — olan
maḫar — qarşılığında
šībī — şahidlər
kima — kimi
ubbalu — yükü
ana — tacirə
tamkārišu — tacirə
inaddin — versə
tamkārum — tacir
ul — onu
uppas — ittiham etməz
imaḫḫar — seçər
Əgər bir şəxs tacirdən taxıl və pul alsın, amma qaytarmağa qadir olmasa, əlində olan əşyaları şahidlər qarşısında tacirə verər. Tacir ittiham etməz, əşyaları seçər.
§ 77.
{šumma awīlum ana awīlim kaspam ana tappûtim iddin nēmelam u butuqqâm ša ibbašû
maḫar ilim mitḫāriš izuzzū
šumma — əgər
awīlum — bir şəxs
ana — bir şəxsə
awīlim — bir şəxsə
kaspam — pulu
ana — sadiqlik üçün
tappûtim — sadiqlik üçün
iddin — versə
nēmelam — gəliri
u — və
butuqqâm — zərəri
ša — onun
ibbašû — əldə etdiyi
maḫar — qarşılığında
ilim — tanrı
mitḫāriš — qarşılığında
izuzzū — bölüşərlər
Əgər bir şəxs bir şəxsə sadiqlik üçün pul versə, qazancı və zərəri tanrının qarşısında bərabər bölüşülər.
Əgər bir tacir bir vəsifədarına ticarət üçün gümüş versə, o da səfərə çıxsın, və əgər getdiyi yerlərdə gəlir əldə etsə, qazandığı gümüşün hamısını bölüşər, onun günlərini qeyd edər və tacirin xərclərini öz üzərinə götürər.
Əgər tacir vəzifədarına taxıl, yun, yağ və başqa malları ticarət üçün versə, vəzifədar qazandığı pulu bölüşər və tacirə qaytarar; vəzifədar isə tacirə verdiyi pulun qəbzini qəbul edər.
§ 105.—XVII, 46-54
46 šum-ma šamallûm
47 i-te-gi-ma
48 ka-ni-ik kaspim
49 ša a-na tamkarim
50 id-di-nu
51 la ilte-ḳi
52 kaspi la ka-ni-bki-im
53 a-na ni-ik-ka-baz-zi-im
54 u-ul iš-ša-ak-ka-an
šum-ma — əgər
šamallûm — vəzifədar
i-te-gi-ma — ehtiyatsızlıq etsə
ka-ni-ik — qəbzini
kaspim — pulun
ša — hansı ki
a-na — tacirə
tamkarim — tacir
id-di-nu — verdi
la ilte-ḳi — almazsa
kaspi — pulu
la ka-ni-bki-im — qəbzi olmadan
a-na — borc
ni-ik-ka-baz-zi-im — hesabına
u-ul iš-ša-ak-ka-an — daxil etməz
Əgər vəzifədar ehtiyatsızlıq edərək tacirə verdiyi pulun qəbzini almasa, qəbzi olmadan pulu borc hesabına daxil etməz.
Əgər vəzifədar tacirdən pul alsın, sonra da tacirinə inkar etsə, tacir onu pul götürülməsi ilə bağlı olaraq tanrı və şahidlər qarşısında oturtdursun; vəzifədar isə tacirə üçqat pul təhvil verər.
Əgər tacir bir vəzifədar seçsə, vəzifədar da tacirə veriləni qaytarsa, lakin tacir vəzifədarın verdiyini inkar etsə, vəzifədar taciri tanrı və şahidlər qarşısında oturtdursun; tacir isə vəzifədarın götürdüyü hər şeyin altıqatını ona qaytarar, çünki o, vəzifədarına inkar etmişdir.
Əgər pivə satan qadın alkogol üçün taxıl qəbul etməsə, yüksək tələbat dövründə pul qəbul etsə və alkogolun dəyərini taxıl dəyərinə görə aşağı salsın, onu oturtdursunlar və suya atıb öldürülər.
Əgər bir şəxs səfərdə gedərkən pulunu, gümüşünü, qızılını, zinət əşyalarını və digər əl mallarını başqa bir şəxsə verər və onları yük kimi daşıtsa, lakin geri qaytarmasa, yük sahibi onu məhkəməyə çağırar. Bu şəxs isə, yük sahibinə verdiyi hər şeyin beş qatını qaytarar.
Əgər bir şəxsin başqa bir şəxsin üzərində taxıl və pul borcu varsa, lakin taxılı silosdan və ya anbardan sahibinin bilmədən götürsə, onu bu əməli ilə bağlı məhkəməyə çağırarlar. O, götürdüyü bütün taxılı qaytarar və verdiyi hər şeyin tam məbləğini itirər.
§ 114.—XIX, 17-25
17 šum-ma a-wi-lum
18 e-li a-wi-lim
19 še’am u kaspam
20 la i-šu-ma
21 ni-bu-zu bit-te-bi
22 ana ni-bu-tim
23 iš-ti-a-at
24 ⅓ ma-na kaspim
25 i-ša-ḳal
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs
e-li — üzərində
a-wi-lim — bir şəxsin
še’am — taxıl
u — və
kaspam — pul
la i-šu-ma — borcu yoxdursa
ni-bu-zu — rehin
bit-te-bi — götürsə
ana — bir
ni-bu-tim — rehin
iš-ti-a-at — tutarsa
⅓ — üçdə bir
ma-na — mana
kaspim — pul
i-ša-ḳal — çəkər
Əgər bir şəxsin başqa bir şəxsin üzərində taxıl və pul borcu yoxdursa, lakin ona rehin götürsə, hər bir rehin üçün üçdə bir mana pul ödəməlidir.
Əgər bir şəxsin başqa bir şəxsin üzərində taxıl və pul borcu varsa və ona rehin götürsə, rehin taleyinə görə (təbii səbəbdən) tutanın evində ölərsə, bu işdə heç bir cərimə nəzərdə tutulmur.
Əgər rehin, tutanın evində zorakılıq və ya qayğı səbəbindən ölərsə, rehinin sahibi onun ticarını məhkəməyə çağırar. Əgər rehin bir şəxsin oğlu olarsa, oğlu öldürülər. Əgər rehin bir şəxsin köləsi olarsa, ticar üçdə bir mana pul ödəyər və verdiyi hər şeyin tam məbləğini itirər.
Əgər bir şəxsi borc ələ keçirərsə və arvadını, oğlunu və qızını pul qarşılığında satarsa və ya xidmət üçün verərsə, onlar sahiblərinin evində üç il işləyərlər. Dördüncü ildə isə azad edilərlər.
Əgər bir şəxs köləsini və ya kölə qadınını xidmət üçün təhvil versə, sonra isə tacir onları başqa pul və ya mallarla əvəz etsə, heç kim bu əməli ilə bağlı iddia edə və ya məhkəməyə müraciət edə bilməz.
Əgər bir şəxsi borc ələ keçirərsə və ona övlad doğurmuş kölə qadınını pul qarşılığında satarsa, tacir pulu aldıqdan sonra kölə qadının sahibi pulu geri qaytarar və kölə qadını azad edər.
Əgər bir şəxs taxılını başqa bir şəxsin evində saxlamaq üçün orada yığışdırarsa, anbarda əvəzləmə olarsa, hətta evin sahibi anbarı açıb taxıl götürsə və ya saxlanılan taxılın miqdarını inkar etsə, taxılın sahibi tanrı qarşısında taxılının miqdarını təsdiq etsin; evin sahibi götürdüyü taxılın miqdarını ikiyə qatsın və taxılın sahibinə təhvil versin.
Əgər bir şəxs başqa bir şəxsə pulunu, gümüşünü və ya hər hansı bir əşyasını saxlamaq üçün təhvil versə, təhvil verdiyi hər şeyin tam məbləğini şahidlərə göstərər, müqavilə tərtib edər və sonra saxlamaq üçün təhvil versin.
Əgər bir şəxs şahidlər və müqavilə olmadan əşyalarını saxlamaq üçün təhvil versə, sonra isə təhvil verildiyi yerlərdə onu inkar etsələr, bu işdə heç bir cərimə nəzərdə tutulmur.
Əgər bir şəxs şahidlər qarşısında başqa bir şəxsə pulunu, gümüşünü və ya hər hansı bir əşyasını saxlamaq üçün təhvil versə, lakin o şəxs inkar etsə, onu məhkəməyə çağırarlar. İnkar etdiyi hər şeyi ikiyə qatlayıb təhvil verməlidir.
Əgər bir şəxs əşyalarını ev sahibinə saxlamaq üçün təhvil versə, təhvil verildiyi yerlərdə, hətta soyğunçuluq və ya üsyanda itirilsə, ev sahibi saxlanılan əşyaların təhlükəsizliyini təmin etməlidir və itirilən əşyaların dəyərini sahibinə ödəməlidir. Ev sahibi itirilən əşyalarının kompensasiyasını iddia edə bilər və oğrudan təhvil almaq hüququna malikdir.
Əgər bir şəxsin əşyaları itirilməmiş, lakin itirdiyini iddia edib başqa bir şəxsi aldadarsa, itirilməmiş əşyalarının dəyərini tanrı qarşısında təsdiq etməlidir. Sonra isə, zərər verdiyi məbləği ikiyə qatlayıb zərər çəkənə təhvil verməlidir.
§ 127.—XXI, 25-34
25 šum-ma a-wi-lum
26 e-li NIN.AN
27 u aš-ša-at a-wi-lim
28 u-ba-nam bu-ša-at-ri-iṣ-ma
29 la uk-ti-in
30 a-wi-lam šu-a-ti
31 ma-ḫar da-a-a-ni
32 i-na-ad-du-u-šu
33 u mu-ut-ta-zu
34 u-gal-labu
šum-ma — əgər
a-wi-lum — bir şəxs
e-li — üzərinə
NIN.AN — kahinə
u — və
aš-ša-at — arvad
a-wi-lim — bir şəxsin
u-ba-nam — iftira etsə
bu-ša-at-ri-iṣ-ma — çərəg qoysa
la uk-ti-in — sübut etməsə
a-wi-lam — şəxsi
šu-a-ti — onu
ma-ḫar — qarşısında
da-a-a-ni — hakimlər
i-na-ad-du-u-šu — atıb
u — və
mu-ut-ta-zu — qulağını
u-gal-labu — kəsərlər
Əgər bir şəxs kahinə və ya başqa bir şəxsin arvadına çərəg qoysa, lakin bunu sübut edə bilməzsə, o şəxs hakimlər qarşısında atılar və onun qulağı kəsilər.
Əgər bir şəxsin arvadı başqa bir kişi ilə cinsi əlaqədə tutularsa, onları bağlayıb suya atarlar. Lakin arvadın sahibi (həyat yoldaşı) onu sağ qoysa, o qurtarar. Eynilə, əgər kralın köləsi bu vəziyyətdə tutulsa, kral onu sağ qoyma hüququna malikdir.
Əgər bir şəxs başqa bir şəxsin arvadını, hansı ki kişiyi əvvəldən tanımadığı və atasının evində yaşadığı halda, onunla görüşsə və yatağında cinsi əlaqəyə girərsə, tutulduqda bu şəxs öldürülər, lakin qadın azad edilər.
Əgər bir şəxsin arvadını həyat yoldaşı başqa kişi ilə cinsi əlaqədə ittiham etsə, lakin onu bu vəziyyətdə tutmasa, arvad tanrının adı ilə and içər və evinə qayıda bilər.
Əgər bir şəxsin arvadına, başqa bir kişi səbəbiylə, çərəg qoyulsa, lakin o, bu kişi ilə yataqda tutulmasa, arvad həyat yoldaşının şərəfi üçün çayın sınanar (su sınağından keçər).
Əgər bir şəxs itkin düşsə və evində yemək ehtiyatı varsa, arvadı evində qalsın, özünü qorusun və ikinci bir evə (başqa bir kişi ilə yaşamağa) girməsin.
Əgər bir şəxs itkin düşsə və evində heç bir qida yoxdursa, arvadı özünü xilas etmək üçün ikinci bir evə girər və orada uşaq doğarsa, daha sonra həyat yoldaşı qayıdıb gələrsə, qadın ilk həyat yoldaşına qayıtmalıdır, uşaq isə atasının yanına gedər.
Əgər bir şəxs ailəsini tərk edər, onu bağışlasa, arvadı isə ikinci bir evə girərsə, şəxs qayıtdığı halda arvadını tələb etsə belə, o, ona qayıtmaz. Çünki o, ailəsini hor görmüş və onu tərk etmişdir.
Əgər bir şəxs həm oğlu olan qulluqçusunu, həm də oğlu olan arvadını tərk etməyə qərar versə, bu qadına onun xərci qaytarılır, həmçinin sahə, bağ və əmlak verilir ki, uşaqlarını böyütsün. Uşaqları böyüyəndən sonra, ona uşaqlarına verilən hər bir oğulun payı qədər məbləğ təyin olunur və qadın ürəyinin istədiyi kişi ilə evlənə bilər.
Əgər bir şəxs, oğlu olmayan arvadını tərk etsə, ona xərcinin tam məbləğini verər, həmçinin atasının evindən gətirilən xərci təmin edər və sonra onu tərk edər.
§ 139.—XXIII, 25-29
25 šum-ma tum-ḫa-tir ma-šum
26 la i-ba-aš-ši
27 ši-aš-ba-i
28 kaspim na-ma I
29 im-bši-iš-di-ad-na-i
šum-ma — əgər
tum-ḫa-tir — xərc
ma-šum — məbləği
la i-ba-aš-ši — yoxdursa
ši-aš-ba-i — tərk etmək üçün
kaspim — pulu
na-ma — verər
I — bir
Mana — mana (rətl)
im-bši-iš-di-ad-na-i — tərk edilər
Əgər xərc məbləği mövcud deyilsə, onu tərk etmək üçün bir mana (təxminən 2 funt) pul verər.
Əgər bir şəxsin arvadı onun evində yaşayıb, amma ayrılmanın yoluna yönəlsə, evini pisləşdirsə, həyat yoldaşını hor görsə, ona qarşı ittiham qaldırılır və məhkəməyə çağırılır. Əgər ittiham qəbul edilərsə, arvad tərk edilir və ayrılarkən heç nə almaz. Əgər ittiham qəbul edilməzsə, həyat yoldaşı ikinci arvad alar, birinci arvad isə evində kölə kimi yaşayır.
Əgər bir kişinin (kişinin) arvadı, onun evində yaşayan, ayrılmanın üzünü çevirərsə, evini təhqir edər, əhlini aşağılasdırarsa, onu oturtdurlar. Əgər əhli "Onu tərk edəcəyəm" desə, onu tərk edər; ayrıldığı zaman ona heç nə verilməz. Əgər əhli "Onu tərk etməyəcəyəm" desə, ikinci arvad götürər; birinci arvad isə evində qul kimi yaşayacaq.
i-zi-ir-ma — qorxudur, hor qarşıya alır, həddindən artıq rəftar edir
u-ul — yox, deyil
ta-aḫ-ḫa-bi-za-an-ni — məni götürməyəcəksən (məni saxlamayacaqsan)
iḳ-ta-bi — mən deyirəm / mən bildirirəm
wa-ar-ka-za — onun köhnə həyatını (keçmişini)
i-na — daxilində
ba-ab-ti-ša — atasının evi
ip-pa-ar-ra-baš-ma — araşdırılsın, təhqiq olunsun
šum-ma — əgər
na-aṣ-ṣa-ra-at-ma — qoruyan, vəfalı, diqqətli
ḫi-di-tam — sərtlik, inad
la i-šu — onda yoxdur
u — və
mu-za(g) — onun əhli
wa-zi-ma — böyük, çox
ma-ga-al — təhqir edir, əzab verir
u-ša-am-bda-ši — ona günah (təqsir) qoymasınlar
zinništum ši-i — bu qadın
ar-nam — mirası, mehr (nəfəqə)
bu-ul — alsın
i-šu — gedir
ša-ta-iḳ-ri-še — onu təhqir edir
ma-ḳi-li-i — əzab verir, zorakılıq edir
ša-bi-a — evin
bît na-a — atasının evi
ak-la-al-ta-it — gedər (qayıdır)
Əgər bir qadın əhlinə qarşı hörmətsizlik edər və “Sən məni saxlamayacaqsan” desə, onun keçmiş həyati araşdırılsın. Əgər qadın vəfalı olub, inadkarlıq etməyibsə, amma əhli ona qarşı böyük təhqir göstərir, onu əzab verirsə, bu qadına heç bir günah qoyulmasın. O, mirasını (mehrini) alar və atasının evinə qayıdar.
Əgər bir kişi arvad götürsə, bu arvad da əhlinə övlad əldə etmək üçün qulluqçu verərsə, o kişi daha sonra başqa bir gələc almaq istəsə, ona icazə verilməz — gələc götürə bilməz.
Əgər bir kişi arvad götürsə, amma arvad övlad doğurmağı bacarmasa, kişi gələc götürmək istəsə, gələci evinə daxil edə bilər, lakin bu gələc arvadla bərabər statusa malik olmayacaq.
i-ša-ak-kaban-ši-ma — müəyyən edilsin (qiymətləndirilsin)
it-ti amâti — qullarla birlikdə
i-ma-an-nu-ši — sayılsın
Əgər bir kişi arvad götürsə, arvad da əhlinə övlad əldə etmək üçün qulluqçu versə, qulluqçu övlad doğursa, amma sonradan sahibi (arvad) ilə bərabər olmağa çalışarsa, onu satmaq olmaz. Onun dəyəri müəyyən edilsin və qullarla birlikdə sayılsın.
Əgər bir kişi arvad götürsə, amma onu ağır bir xəstəlik ələ keçirsə, kişi ikinci arvad almaq istəyərsə, onu götürə bilər. Lakin xəstə arvadını tərk etməz; onu evində yaşadaraq, sağ olduğu müddətcə ona qayğı göstərər.
Əgər bir qadın, kişinin evində yaşayan arvadı, əhlinin borcuna görə onu təhqiqatdan qorumaq üçün mühürlü lövhə tələb etsə, bu ona görədir ki, əhlinin borcu onu əhatə etmir. Əgər kişi arvad götürməzdən əvvəl borcu varsa, borc sahibi arvadını tələb edə bilməz. Əgər qadın evə daxil olmazdan əvvəl özü borclu olarsa, onun borcunun sahibi əhlini tələb edə bilməz.
Əgər bir kişi oğluna gəlin seçsə, oğlu da onunla yaxınlaşsa, amma sonra kişi özü onunla yatağa düşsə və onu tutarlarsa, o adam bağlanar və suya atılar.
Əgər bir kişi oğluna gəlin seçsə, amma oğlu onunla yaxınlaşmasa, sonra kişi özü onunla yatağa düşsə, yarım mana gümüş verilməlidir. Atasının evindən gətirilən hər şey təmin edilməlidir və qız öz ürəyinin seçdiyi ilə evlənə bilər.
Əgər bir kişi amcasının evinə məhsul daşıyıb, mehr kimi verərək qızını istəsə, amma sonra başqa qadına arzu etsə və deyərsə: "Mən qızını götürməyəcəyəm", qızın atası onun gətirdiyi hər şeyi geri alar.
Əgər bir kişi amcasının evinə məhsul daşıyıb, mehr veribsə, amma amcası deyərsə: "Mən sənə qızımı verməyəcəyəm", o, gətirilən hər şeyi ikiqat artırıb geri qaytarar.
Əgər bir kişi amcasının evinə məhsul daşıyıb, mehr kimi verərsə, amma onunla eyni qız üçün başqa biri də rəqabət edərsə, amcası da deyərsə: "Sən qızımı götürməyəcəksən", o, verilən hər şeyi ikiqat artırıb geri qaytarar və rəqib qadını götürə bilməz.
Əgər bir kişi arvad götürsə, amma arvad ona övlad doğurmazsa və sonra vəfat etsə; əgər amcası onun gətirdiyi mehrin hamısını geri qaytarıbsa, o zaman kişi arvadının mehrinə iddia edə bilməz. Mehr onun atasının evinə qayıdır.
Əgər amcası ona mehrin geri qaytarılmayıbsa, kişi arvadının mehrindən o qədər pul təyin edər ki, onun daha əvvəl verdiyi mehrə bərabər olsun, qalan hissəni isə atasının evinə qaytarar.
Əgər bir kişi, gözünün sevdiyi oğluna sahə, bağ və ev hədiyyə edər və mühürlü sənədlə təhvil versə, atası vəfat etdikdən sonra, qardaşlar malı bölüşərkən, sevimli oğul atasının ona verdiyi hədiyyəni alar, qalan mallar isə hamı arasında bərabər bölüşülər.
Əgər bir kişi qəbul edilmiş oğullarına arvad götürsə, amma kiçik oğluna götürməsə, atası vəfat etdikdən sonra, qardaşlar atasının evinin malını bölüşərkən, arvad götürməmiş kiçik qardaş üçün mehr pulu yığılmalıdır ki, o da arvad götürə bilsin.
Əgər bir kişi arvad götürsə, ondan övlad doğulsun, arvad vəfat etsə, sonra ikinci arvad götürsə və ondan da övlad doğulsun, atası vəfat etdikdən sonra, oğullar anasının mehrini alar, amma atasının evinin qalan malı hamı arasında bərabər bölüşülər.
Əgər bir kişi oğlunu ailədən çıxarmaq istəyərsə və hakimlərə desə: "Oğlumu tərk edəcəyəm", hakimlər onun keçmişini araşdırar. Əgər oğul ağır cinayət etməyibsə, atası onu ailədən tərk edə bilməz.
Əgər ağır cinayət ailədən çıxarmaq üçün səbəb olarsa və birinci dəfə baş versə, hakimlər onu bağışlayar. Amma ikinci dəfə baş versə, atası oğlunu ailədən tərk edə bilər.
Əgər bir kişinin arvadı və qulluqçusu ona övlad doğursa, o da bu övladları "oğullarım" adlandırsın və onları arvadın oğulları ilə bərabər hesab etsin, atası vəfat etdikdən sonra, hamı birlikdə atasının evinin mallarını bərabər bölüşər. Arvadın böyük oğlu pulu təyin edər və birinci alar.
Və əgər atası, ömrü ərzində, qulluqçusunun doğurduğu oğulları "oğullarım" adlandırmazsa, atası vəfat etdikdən sonra, qulluqçunun oğulları arvadın oğulları ilə atasının evinin mallarını bölüşməz. Qulluqçu və onun oğulları azad edilər. Arvadın oğulları qulluqçunun oğullarına köləlik etməz. Arvad öz mehrini və əhlinin ona verdiyi hədiyyələri, lövhədə yazılı olduğu kimi alar, əhlinin evində yaşayar, sağ olduğu müddətcə oradan yeyər, ev satılmaz, ölümündən sonra isə onun oğullarına məxsus olar.
Əgər əhl hədiyyə verməzsə, onun mehrini təmin etməlidirlər. O, əhlinin evinin malından bir oğlunun ehtiyacı qədər nəfəqə alsın. Əgər oğulları onu evdə zorlasa, şikayət etsə, hakimlər onun keçmişini araşdırar, oğulların cinayəti təsdiqlənsə, qadını evdən çıxarmaq olmaz. Əgər qadın evdən ayrılmag istəsə, əhlinin verdiyi hədiyyələri oğullarına tərk edər, atasının evinə qayıdar, oradan qəbul edər və öz sevgilisi ilə evlənər.
Əgər sarayın köləsi və ya hətta adi adamın köləsi bir kişinin qızını götürsə, onunla birlikdə atasının mehrini götürüb ev qursa, mallar yerləşdirsə, sonra kölə vəfat etsə, qız mehrini alar. Birlikdə qoyduqları mallar ikiyə bölünər: kölənin sahibi yarısını, qız isə yarısını oğullarına üçün alar. Əgər qızın mehri yoxdursa, yalnız birlikdə qoyduqları mallar ikiyə bölünər.
Əgər dul qadının oğulları kiçikdirsə və ikinci evə girmək istəsə, yalnız hakimlərin icazəsi ilə girə bilər. Hakimlər əhlinin evinin vəziyyətini araşdırar, evi və qadını yeni əhlə təhvil verər, onlar üçün lövhə yazılır. Yeni əhl evi qorusun, uşaqları böyütsün, malları satmasın. Əgər kimsə bu malları alsaydı, pulunu itirər, mallar sahibinə qaytarılardı.
Əgər kahin qadın və ya saray xidmətçisi atasından mehr alsada, amma atası lövhədə “sonra, kimə istəsən, ver” yazmasa, atası vəfat etdikdə, qardaşları onun sahə və bağçasını alar, ona bir oğul qədər taxıl, yağ və yun verərlər, ürəyini xoşbəxt etsinlər. Əgər verərlər, onun sahə və bağçasını atasının sevdiyi fermanla verər, o saxlayar, atasının verdiyini yeyər, satmasın, başqasına əmanət verməsin, ölümündən sonra mülkiyyət qardaşlarına məxsus olar.
Əgər kahin qadın və ya saray xidmətçisi atasından mehr alsada və atası lövhədə “sonra, kimə istəsən, ver” yazsa, atası vəfat etdikdə, qadın ölümündən sonra istədiyinə versin, qardaşları ona iddia etməz.
Əgər atası qızına və ya hətta saray xidmətçisini gəlin kimi götürsə, amma ona mehr verməsə, atası vəfat etdikdə, qız atasının evinin malından bir oğul qədər nəfəqə alsın, sağ olduğu müddətcə oradan yeyər, ölümündən sonra mülkiyyət qardaşlarına məxsus olar.
Əgər atası qızına, qadın (mubarek), hətta qadın (mubarek) olmayanı tanrıya həsr etsə, ona mehr verərsə, atası təqdirə çatdıqdan (öldükdən) sonra, o, atasının evinin əşyalarından bir oğlun məsuliyyətini (bir oğul) qədər pul alacaq və ömrü qaldığı müddət ərzində (yaşadığı müddət ərzində) yeyəcək (ləzzət alacaq), ondan sonra qardaşlarına qalacaq.
Əgər atası qızına, Marduk tanrısının qadını (İbnəl-Əsəfəfın (İbnəl-Enlilin)) Babildən, mehr verərsə, möhürlü sənəd (vəsiyyətnamə) yazmasa, atası təqdirə çatdıqdan (öldükdən) sonra, qardaşları ilə birlikdə atasının evinin əşyalarından 1\3 məsuliyyətini (bir oğul) qədər pul alacaq və işi icra etməyəcək; Marduk tanrısının qadını (qadın kahin) ondan sonra ürəyinə xoş gələn hər yerdə onu verəcək.
Əgər atası qızına, qulluq, mehr verərsə, onu ərə verərsə, ona möhürlü sənəd (vəsiyyətnamə) yazarsa, atası təqdirə çatdıqdan (öldükdən) sonra, o, atasının evinin əşyalarından hissə almayacaq.
Əgər şəxs [kişi] qızına, qulluq, mehr verərsə, onu ərə verməsə, atası təqdirə çatdıqdan (öldükdən) sonra, qardaşları ona mehr verəcəklər, atasının evinin dəyəri qədər, onu ərə verəcəklər.
u-ul ib-ba-ag-gar — heç kəs tərəfindən iddia olunmayacaq
Əgər şəxs [kişi] uşağı gəncliyində (təmizliyində) oğulluq (adolesensiyaya) üçün götürsə və onu böyütsə, bu böyüdülən (adolesensiyaya) heç kəs tərəfindən iddia olunmayacaq.
Əgər şəxs [kişi] uşağı oğulluq (adolesensiyaya) üçün götürsə, onu aldıqda, (uşaq) qəbul etdiyi atasına və anasına zərər verərsə, bu böyüdülən (adolesensiyaya) atasının evinə qayıdacaq.
Əgər şəxs [kişi], oğulluğuna (adolesensiyasına) götürdüyü uşağı böyütsə, onu öz uşaqları ilə birlikdə saymasa, bu böyüdülən (adolesensiyaya) atasının evinə qayıdacaq.
u-ul it-ta-al-la-ak — torpaq, bağ və evdən hissə verməyəcək
a-bu-um — atası
mu-ra-bi-šu — onu böyüdən
i-na ŠA.GA-šu — onun evindən
IGI.III.GAL — üçdə bir
ablûti-šu — oğul məsuliyyətini
i-na-ad-di-iš-šum-ma — verəcək
it-ta-la-ak — gedəcək
i-na eḳlim — torpaqda
kirêm — bağda
u bîtim — və evdə
Əgər şəxs [kişi], oğulluğuna (adolesensiyasına) götürdüyü uşağı böyütsə, onun üçün ev qursa, sonra uşaqlarını əldə etsə və böyüdüləni (adolesensiyaya) uzaqlaşdırmağa (qovmağa) ürək qoysa, bu oğul (adolesensiyaya) boş çıxmayacaq; atası, onu böyüdən, ona 1\3 oğul məsuliyyətini (bir oğul) verəcək və çıxacaq, torpaq, bağ və evdən hissə verməyəcək.
Əgər xidmətkarın oğlu, hətta itaətli qadının oğlu, atasına, böyüdənə, anasına, böyüdənə deyərsə ki, "Sən mənim atam deyilsən, sən mənim anam deyilsən", dilini kəsəcəklər.
Əgər xidmətkarın oğlu, hətta itaətli qadının oğlu, atasının evinə yönəlsə, atasını, böyüdənini, anasını, böyüdənini boykot etsə (hörmətsizlik etsə) və atasının evinə qayıtsa, onun gözünü çıxaracaqlar.
Əgər şəxs [kişi] uşağı südəmərə verərsə, bu uşaq südəmərin əlində ölərsə, südəmər atasının və anasının bilgisi olmadan ikinci (başqa) uşağı qaytararsa, onu oturacaqlar (çağıracaqlar), südəmərin döşünü kəsəcəklər, çünki atasının və anasının bilgisi olmadan ikinci (başqa) uşağı qaytardı.
i-na pu-uḫ-ri-im — bir yığıncaqda (ictimaiyyət qarşısında)
i-na mašakḳinazi — 60 (çərbə)
alpim — öküz dərisi ilə
I ŠU.ŠI — döyüləcək
Əgər şəxs [kişi] özündən üstün (əmri olan) bir kişinin boyun tərəfini (yanağını) döyərsə, 60 (çərbə) öküz dərisi ilə bir yığıncaqda (ictimaiyyət qarşısında) döyüləcək.
Əgər şəxs [kişi] bir şəxs [kişi]i səhvən (dava zamanı) döyərsə və ona yara (zədə) vursa, bu şəxs [kişi] "Onu döymədim" deyəcək (bildirəcək) əvvəlcədən bildiyi halda və həkimin xərclərini daşıyacaq.
i-tam-ma-ma — o, (yuxarıda olduğu kimi) bildirəcək
šum-ma — əgər
mâr — bir kişinin
a-wi-lim — [kişinin] oğlu
½ ma-na — 1\2 mana
kaspim — qızıl
i-na-akki-su — verəcək
|Fəsil 206| Əgər (zədələnən) zərbənin sərtliyindən ölərsə, o, (yuxarıda olduğu kimi) bildirəcək və əgər (zədələnən) bir kişinin [kişinin] oğlu olarsa, 1\2 mana (1 funt) qızıl verəcək.
|Fəsil 213| Əgər bu qulluq qız ölərsə, (kişi) 1\3 mana (<1 funt) qızıl verəcək.
§ 215.—XXXIV, 55-66
55 šum-ma A.ZU
56 a-wi-lam bzi-im-ma-am kab-tam
57 i-na GIR.NI siparrim
58 i-bu-uš-ma
59 a-wi-lam bub-ta-al-li-iṭ
60 u lu na-gab-ti ba-wi-lim
61 i-na GIR.NI siparrim
62 ip-te-ma
63 i-in a-wi-lim
64 ub-ta-al-li-iṭ
65 X šiḳil kaspim
66 i-li-ḳi
šum-ma — əgər
A.ZU — həkim
a-wi-lam — bir şəxs [kişi] üçün
bzi-im-ma-am — böyük kəsik (yarıq)
kab-tam — edərsə
i-na GIR.NI — mis
siparrim — əməliyyat aparsa
i-bu-uš-ma — sağaldarsa
a-wi-lam — bir kişinin [kişinin]
bub-ta-al-li-iṭ — gözünə (şişmiş gözə)
u lu — hətta
na-gab-ti — gözü
ba-wi-lim — bir kişinin [kişinin]
i-na GIR.NI — mis
siparrim — əməliyyat aparsa
ip-te-ma — sağaldarsa
i-in — onun
a-wi-lim — [kişinin]
ub-ta-al-li-iṭ — gözünü
X šiḳil — 10 şeqil
kaspim — qızıl
i-li-ḳi — alacaq
Əgər həkim bir şəxs [kişi] üçün böyük kəsik (yarıq) edərsə, onu sağaldarsa, hətta bir kişinin [kişinin] gözünə (şişmiş gözə) mis əməliyyat aparsa, onu sağaldarsa, 10 şeqil qızıl alacaq.
§ 216.—XXXIV, 67-69
67 šum-ma mâr MAŠ.EN.KAK
68 V šiḳil kaspim
69 i-li-ḳi
šum-ma — əgər
mâr — bir kişinin
MAŠ.EN.KAK — [kişinin] oğlu
V šiḳil — 5 şeqil
kaspim — qızıl
i-li-ḳi — alacaq
|Fəsil 215| Əgər (xəstə) adi bir kişinin oğlu olarsa, həkim 5 şeqil qızıl alacaq.
Əgər həkim bir şəxs [kişi] üçün böyük kəsik (yarıq) edərsə və onu öldürərsə, hətta bir kişinin [kişinin] gözünə (şişmiş gözə) mis əməliyyat aparsa və onun gözünü çalarsa, onun əl barmaqlarını kəsəcəklər.
|Fəsil 219| Əgər həkim, onun (gözlə) (gözlə) mis əməliyyat aparsa və onun gözünü çıxarsa, həkim qulluğun sahibinə alış dəyərinin yarısını (qızıl) verəcək.
Əgər həkim bir kişinin [kişinin] qırılmış sümüyünü bağlayarsa, hətta onun xəstələnmiş böyük qabırğalarını (iki tərəfli) sağaldarsa, bintləyən (bintlənən) həkimə 5 şeqil qızıl verəcək.
§ 222.—XXXV, 10-12
10 šum-ma bmâr MAŠ.EN.KAK
11 III šiḳil kaspim
12 i-na-ad-di-in
šum-ma — əgər
mâr — bir kişinin
MAŠ.EN.KAK — [kişinin] oğlu
III šiḳil — 3 şeqil
kaspim — qızıl
i-na-ad-di-in — verəcək
|Fəsil 221| Əgər (bintləyən) adi bir kişinin oğlu olarsa, həkimə 3 şeqil qızıl verəcək.
|Fəsil 221| Əgər (bintləyən) bir kişinin [kişinin] qulluğu olarsa, qulluğun sahibi həkimə 2 şeqil qızıl verəcək.
§ 224.—XXXV, 18-28
18 šum-ma A.ZU alpim
19 u lu imêrim
20 lu alpam u lu imêram
21 ṣi-im-ma-am kab-tam
22 i-buuš-ma
23 ub-ta-al-li-iṭ
24 be-el alpim bu lu imêrim
25 IGI.VI.GAL kaspim
26 a-na A.ZU
27 ID-šu
28 in-di-ad-na-i
šum-ma — əgər
A.ZU — həkim
alpim — öküz
u lu — hətta
imêrim — eşek
lu — hətta
alpam — öküz
u lu — hətta
imêram — eşek
ṣi-im-ma-am — böyük kəsik (yarıq)
kab-tam — edərsə
i-buuš-ma — sağaldarsa
ub-ta-al-li-iṭ — sağaldarsa
be-el — sahibi
alpim — öküzün
bu — hətta
lu — hətta
imêrim — eşəyin
IGI.VI.GAL — 1\6
kaspim — qızıl
a-na — həkimə
A.ZU — həkimə
ID-šu — onun
in-di-ad-na-i — (qiymət) verəcək
Əgər öküz həkimi, hətta eşek həkimi, öküz, hətta eşek üçün böyük kəsik (yarıq) edərsə və onu sağaldarsa, öküzün, hətta eşekin sahibi həkimə 1\6 şeqil qızıl verəcək (həkimin) qiymətinə.
§ 225.—XXXV, 29-35
29 šum-ma alpam u lu imêram
30 zi-im-ma-am bkab-tam
31 i-bu-uš-ma
32 uš-ta-mi-it
33 IGI.IV.GAL šîmi-šu
34 a-na be-el alpim bu lu imêrim
35 i-na-ad-di-in
šum-ma — əgər
alpam — öküz
u lu — hətta
imêram — eşek
zi-im-ma-am — böyük kəsik (yarıq)
bkab-tam — edərsə
i-bu-uš-ma — öldürərsə
uš-ta-mi-it — öldürərsə
IGI.IV.GAL — 1\4
šîmi-šu — alış dəyərinin
a-na — sahibinə
be-el — sahibinə
alpim — öküzün
bu — hətta
lu — hətta
imêrim — eşəyin
i-na-ad-di-in — verəcək
|Fəsil 224| Əgər həkim, öküz, hətta eşek üçün böyük kəsik (yarıq) edərsə və onu öldürərsə, həkim öküzün, hətta eşekin sahibinə alış dəyərinin 1\4-nü verəcək.
|Fəsil 226| Əgər şəxs [kişi] qeydçini aldatarsa, "yaşayıram, alış yoxdur (satış üçün deyil)" yazmağa məcbur etsə, onu öldürəcəklər, evinin qapısında çürüməsinə icazə verəcəklər, qeydçi "Mən qeyd etmədim" deyəcək (bildirəcək) əvvəlcədən bildiyi halda və azad ediləcək.
§ 228.—XXXV, 56-63
56 šum-ma bânûm
57 bîtam a-na a-wi-lim
58 i-bu-uš-ma
59 u-ša-ak-li-bilšum
60 a-na I SAR bîtim
61 II šiḳil kaspim
62 a-na ḳi-iš-ti-šu
63 i-na-ad-di-iš-šum
šum-ma — əgər
bânûm — tikən biri
bîtam — evi
a-na a-wi-lim — bir şəxs [kişi] üçün
i-bu-uš-ma — tikərsə
u-ša-ak-li-bilšum — onu bitirsə
a-na — üçün
I SAR — bir sarı (daş sırası)
bîtim — evin
II šiḳil — 2 şeqil
kaspim — qızıl
a-na — mükafatı
ḳi-iš-ti-šu — üçün
i-na-ad-di-iš-šum — verəcək
Əgər tikən biri, bir şəxs [kişi] üçün ev tikərsə, onu bitirsə, şəxs [kişi] ona mükafatı üçün evin bir sarı (daş sırası) üçün 2 şeqil qızıl verəcək.
|Fəsil 230| Əgər (dağılan ev) əşyaları məhv etsə (vurarsa), tikən adam, məhv etdiyi (vurduğu) hər şeyi qaytaracaq və evi möhkəmləndirmədiyi üçün dağılanda, öz əşyalarından (öz xərcləri ilə) dağılan evi bərpa edəcək.
Əgər tikən biri, bir şəxs [kişi] üçün ev tikərsə, onun əsasını möhkəmləndirməsə (yaxşı etməsə), dam (dam) çöksə (sallansa) [sərtliyini itirsin], bu tikən adam, öz qızılından (öz xərcləri ilə) bu damı (dam) möhkəmləndirəcək.
§ 234.—XXXVI, 4-9
4 šum-ma malaḫum
5 elippi LX GUR
6 a-na a-wi-lim ip-ḫi
7 II šiḳil kaspim
8 a-na ḳi-iš-ti-šu
9 ina-ad-di-biš-šum
šum-ma — əgər
malaḫum — gəmiçi
elippi — 60 kur tutumlu
LX GUR — bir gəmisi
a-na — bir şəxs [kişi] üçün
a-wi-lim — bir şəxs [kişi] üçün
ip-ḫi — qatranla örtərsə
II šiḳil — 2 şeqil
kaspim — qızıl
a-na — mükafatı
ḳi-iš-ti-šu — üçün
ina-ad-di-biš-šum — verəcək
Əgər bir gəmiçi, 60 kur tutumlu bir gəmisi bir şəxs [kişi] üçün qatranla örtərsə, ona mükafatı üçün 2 şeqil qızıl verəcək.
Əgər bir gəmiçi, bir şəxs [kişi] üçün gəmi qatranla örtərsə, onun əsasını doldurmasa (doldurmasa), bu gəmi il ərzində sızarsa (suya buraxarsa), çətinliklə üzləşərsə, gəmiçi onu araşdıracaq, öz əşyalarından (öz xərcləri ilə) möhkəmləndirəcək və gəminin sahibinə möhkəm (bərpa edilmiş) gəmi verəcək.
Əgər şəxs [kişi] gəmisini gəmiçi ilə icarəyə verərsə və gəmiçi onu ihmal etsə (nəzərə almazsa) və gəmini batarsa, hətta itirsə, gəmiçi gəminin sahibinə gəmini qaytaracaq.
Əgər şəxs [kişi] gəmiçi ilə bir gəmi icarəyə alsın, taxıl, yun demələri, yağ, xurma və yükün adı nə olursa olsun, sonra bu gəmiçi işi ihmal etsə və gəmini batarsa və içindəkiləri itirsə, gəmiçi batırdığı gəmini və içində itirdiyi hər şeyi qaytaracaq.
Əgər bir gəmi (cari), axına qarşı gedən bir gəmini vurarsa və axında gedən gəmini batarsa, batan gəminin sahibi tanrı qarşısında gəmisində itirdiyi hər şeyi təsdiqləyəcək, axına qarşı gedən gəminin sahibi, axında gedən gəmini batırdığı üçün ona gəmisini və itirdiyi hər şeyi qaytaracaq.
Əgər şəxs [kişi] malı rehin üçün götürərsə, onun sahibinə 1\3 mana qızıl verəcək.
§ 242-243.—XXXVI, 85-91
85 šum-ma a-wi-lum
86 a-na šattim I i-gur
87 ID GUD.DA.UR.RA
88 IV ŠE.GUR
89 ID GUD.UD.LID.SAG
90 III ŠE.GUR a-na be-li-šu
91 i-na-ad-di-in
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs [kişi]
a-na — bir il
šattim — üçün
I — bir
i-gur — icarəyə alsın
ID — hesabı
GUD.DA.UR.RA — plivka malının
IV ŠE.GUR — 4 kur
ID — hesabı
GUD.UD.LID.SAG — nəqliyyat malının
III ŠE.GUR — 3 kur
a-na — sahibinə
be-li-šu — sahibinə
i-na-ad-di-in — verəcək
|Fəsil 241| Əgər şəxs [kişi] bir il üçün icarəyə alsın, bir plivka malının icarə haqqı üçün 4 kur taxıl, bir nəqliyyat malının icarə haqqı üçün 3 kur taxıl verəcək.
Əgər şəxs [kişi] öküz icarəyə alsın, onu ihmal [təhqir] etməkdən, hətta bazarın sərtliyindən ölərsə, şəxs [kişi] öküzün sahibinə ölümüş öküzə bərabər öküz qaytaracaq.
Əgər şəxs [kişi] öküz icarəyə alsın, onun ayağını sındırsa, hətta boğazını kəssə, şəxs [kişi] öküzün sahibinə zədələnmiş öküzə bərabər öküz qaytaracaq.
Əgər şəxs [kişi] öküz icarəyə alsın, onun gözünü çalarsa [çıxarsa], şəxs [kişi] öküzün sahibinə alış dəyərinin yarısını (qızıl) verəcək.
§ 248.—XXXVII, 28-35
28 šum-ma a-wi-lum
29 alpam i-gur-ma
30 ḳar-ni-šu iš-bi-ir
31 zibba-zu it-ta-ki-is
32 u lu šêr pasutti-šu
33 it-ta-sa-ak
34 kaspi IGI.IV.GAL šîmi-šu
35 i-na-ad-di-in
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs [kişi]
alpam — öküz
i-gur-ma — icarəyə alsın
ḳar-ni-šu — onun buynuzunu
iš-bi-ir — sındırsa
zibba-zu — quyruğunu
it-ta-ki-is — kəssə
u lu — hətta
šêr — başının
pasutti-šu — və boynunun üstündə uzanan, çadır və ya tor kimidir
it-ta-sa-ak — qıra bilər
kaspi — qızıl
IGI.IV.GAL — 1\4
šîmi-šu — alış dəyərinin
i-na-ad-di-in — verəcək
Əgər şəxs [kişi] öküz icarəyə alsın, onun buynuzunu sındırsa, quyruğunu kəssə [quyruğunu], hətta başının və boynunun üstündə uzanan, çadır və ya tor kimidir, ona xəşxəş vurmaqla (sürtməklə) qıra bilər, ona (sahibinə) alış dəyərinin 1\4-nü (qızıl) verəcək.
im-ḫa-zu-ma — onu (sərtlikdən (xəstəlikdən)) vurarsa
im-tu-ut — ölərsə
a-wi-lum — şəxs [kişi]
ša — öküz
alpam — icarəyə alan
bi-gu-ru — icarəyə alan
ni-iš — tanrının
i-lim — şərəfli
i-za-kar-ma — həyatı barədə and iyesəcək
u-ta-aš-šar — azad ediləcək
Əgər şəxs [kişi] öküz icarəyə alsın, tanrı onu (sərtlikdən (xəstəlikdən)) vurarsa və ölərsə, öküz icarəyə alan şəxs [kişi] tanrının şərəfli həyatı barədə and iyesəcək və azad ediləcək.
Əgər bir kişinin [kişinin] öküzü, vurma kimi vurarsa, onun qurbanının təqdirini bildirirlər, onun buynuzunu kəsmirlər, öküzünü bağlamırlar və bu öküz bir kişinin [kişinin] oğlunu dəyərsə və öldürərsə, 1\2 mana qızıl verəcək.
Əgər bir şəxs [kişi], bir şəxs [kişi]in sahəsinin ön hissəsini bərabər bölmək üçün başqa bir şəxs [kişi]i icarəyə alsın, toxumlarını seçsin, iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını) təhvil versin və sahənin kənd təsərrüfatı üçün müqavilə bağlasın, sonra bu şəxs [kişi] taxılın kiçiklərini [zəğər] (toxumları) oğurlarsa, hətta taxılın böyüklərini [böyük] (sünbülünü) oğurlarsa və onları əlində (sahəsində) tutarsa, onun əl barmaqlarını kəsəcəklər.
|Fəsil 253| Əgər (icarəyə götürülən) toxum götürərsə və iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını) işlədirsə, (icarəyə götürülən) sahibə oğurladığı qədər taxıl qaytaracaq.
§ 255.—XXXVII, 88-96
88 šum-ma LID.GUD.ZUN
89 a-wi-lim a-na ig-ri-im
90 it-ta-di-in
91 u lu ŠE.ZIR iš-ri-iḳ-ma
92 i-na eḳlim la uš-tab-ši
93 a-wi-lam šu-a-ti
94 u-ka-an-nu-šu-ma
95 i-na ebûrim X GAN.E
96 LX GUR.ŠE ad-da-ad-ma-i
šum-ma — əgər
LID.GUD.ZUN — şəxs [kişi]
a-wi-lim — (icarəyə götürülən)
a-na — iş və yükləmə üçün
ig-ri-im — öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını)
it-ta-di-in — icarəyə versə
u lu — hətta
ŠE.ZIR — taxılın kiçiklərini
iš-ri-iḳ-ma — [zəğər] (toxumları) oğurlasa
i-na — sahədə
eḳlim — mövcud olmasa
la — [görünsə]
uš-tab-ši — (bitməsə)
a-wi-lam — həmin şəxs [kişi]i
šu-a-ti — (icarəyə götürülən)
u-ka-an-nu-šu-ma — oturacaqlar (çağıracaqlar)
i-na — hər
ebûrim — 10
X — 10
GAN.E — qan’i (sahə sektoruna)
LX — 60
GUR.ŠE — kur
ad-da-ad-ma-i — taxıl təchiz edəcək
|Fəsil 253| Əgər şəxs [kişi] (icarəyə götürülən) bir şəxs [kişi]in iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını) icarəyə versə və taxılın kiçiklərini [zəğər] (toxumları) oğurlasa və sahədə mövcud olmasa [görünsə] (bitməsə), həmin şəxs [kişi]i (icarəyə götürülən) oturacaqlar (çağıracaqlar) və hər 10 qan’i (sahə sektoruna) harç vaxtında 60 kur taxıl təchiz edəcək.
|Fəsil 255| Əgər (icarəyə götürülən) çətinliyini (cəzasını) daşıya bilməzsə, onu həmin sahədə, iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarının (öküz qoyunlarının) sürüsü ilə birlikdə azad edəcəklər (yerləşdirəcəklər).
Əgər şəxs [kişi] sahədən bir plivka taxtasını oğurlasa, plivka taxtasının sahibinə 5 şeqil qızıl verəcək.
§ 260.—XXXVIII, 16-20
16 indi-ad-na-i
20 kaspim šiḳil III
19 iḳ-ri-ta-iš
18 UR.GAN.GIŠ lu u
17 KIN.TUK.APIN.GIŠ ma-šum
indi-ad-na-i — |Fəsil 259|
KIN.TUK.APIN.GIŠ — şəxs [kişi]
ma-šum — şəxs [kişi]
UR.GAN.GIŠ — şifrə (nəsil)
lu — və ya
u — və ya
iḳ-ri-ta-iš — oğurlarsa
šiḳil — şeqil
III — 3
kaspim — qızıl
|Fəsil 259| Əgər şəxs [kişi] plivka taxtasının kənarını, hətta taxıltəbənin taxtasını oğurlasa, 3 şeqil qızıl verəcək.
§ 261.—XXXVIII, 21-27
21 šum-ma a-wi-lum
22 nâḳidam ba-na LID.GUD.ZUN
23 u ṣênê
24 ri-im i-gur
25 VIII ŠE.GUR
26 ina šattim Ikam
27 i-na-ad-di-iš-šum
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs [kişi]
nâḳidam — nəzarətçini
ba-na — iş və yükləmə üçün
LID.GUD.ZUN — öküz qoyunlarının
u — və
ṣênê — qoyunların
ri-im — üçün
i-gur — icarəyə alsın
VIII — 8
ŠE.GUR — kur
ina — bir
šattim — ildə
Ikam — bir
i-na-ad-di-iš-šum — verəcək
Əgər şəxs [kişi] nəzarətçini iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarının (öküz qoyunlarının) və qoyunların nəzarətini icarəyə alsın, bir ildə ona 8 kur taxıl verəcək.
Əgər çoban, ona iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını), hətta qoyunları icarəyə verilibsə, onlara baxmaq üçün, onun (mükafat) nisbətinin seçiminin qəbul edildiyi, ürəyinin xoş olduğu, sonra iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarının (öküz qoyunlarının) sayını azaltsın, qoyunların sayını azaltsın, doğulanları səpsin [azaltsın], doğulan uşaqları və məhsulları (mal-qara və qoyunların məhsulları) müqaviləsinin bəyanatına (sözünə) əsasən verəcək.
Əgər çoban, ona iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını) və qoyunları icarəyə verilibsə, onlara baxmaq üçün, gizlədir (aldadır) və vədiəni (saxtakarlığı) inkar edir və qızıla verir (satır), onu oturacaqlar (çağıracaqlar), o, oğurladığının 10 qatını iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarında (öküz qoyunlarında) və qoyunlarda onların sahibinə qaytaracaq.
|Fəsil 265| Əgər tanrının qəzəbi (ölümə səbəb olan hadisə) qoyun qəpəgində mövcuddur [görünür] (baş verir), hətta yırtıcı canlı [əjdaha] öldürərsə, çoban tanrı qarşısında cavab verəcək, qoyun qəpəginin düşmüşü (qurbanı), qoyun qəpəginin sahibi onunla üz-üzə gələcək (zərərini daşıyacaq).
|Fəsil 265| Əgər çoban ihmal etsə və qoyun qəpəgində paraliz (soyuqdan gələn tutulma) mövcud olarsa [görünsə] (baş verərsə), çoban iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını) və qoyunları qoyun qəpəgində paralizin şiddətini mövcud etdiyini [səbəb olduğunu] təmin edəcək və onların sahibinə verəcək.
Əgər şəxs (kişi) iş və yükləmə üçün öküz qoyunlarını (öküz qoyunlarını), nəqliyyat arabasını və onunla gələni (sürücünü) icarəyə alsın, bir gündə 180 qa (vedro) taxıl verəcək.
Əgər şəxs (kişi) gündəlik işçini icarəyə alsın, ilin başından beşinci ayın sonuna qədər gündə 6 qızıl taxıl, altıncı aydan ilin sonuna qədər gündə 5 qızıl taxıl verəcək.
§ 274.—XXXIX, 20-44
20 šum-ma a-wi-lum
21 mâr ummânim
22 i-ig-ga-ar
23 ID amêlu . . . . .
24 V ŠE kaspim
25 ID amêluGAB.A
26 V ŠE kaspim
27 [ID] amêluKAD
28 [VŠE] kaspim
29 [ID] amêluGUL
30 . . . . [ŠE] kaspim
31 [ID] amêluGA(?)
32 . . . [ŠE] kaspim
33 ID . . . . tu(?)
34 . . . [ŠE] kaspim
35 [ID] . . . nangarim
36 IV ŠE kaspim
37 ID SA
38 IV ŠE kaspim
39 ID AT.KIT
40 . . . ŠE kaspim
41 ID amêlubânîm
42 . . . [ŠE] kaspim
43 i-na [ûmi] Ikam
44 [i-na-ad-di]-in
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs (kişi)
mâr — peşə sahibinin
ummânim — oğlu
i-ig-ga-ar — icarəyə alsın
ID — .....
amêlu — işçinin
. . . . . — haqqı
V — 5
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
ID — .....
amêluGAB.A — qazançının
V — 5
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
[ID] — .....
amêluKAD — xalça və xırmanın
[VŠE] — 5
kaspim — qızıl
[ID] — .....
amêluGUL — daş kəsici
. . . . — ...
[ŠE] — qızıl
kaspim — taxıl
[ID] — .....
amêluGA(?) — .....
. . . — ...
[ŠE] — qızıl
kaspim — taxıl
ID — .....
. . . . — ...
tu(?) — .....
. . . — ...
[ŠE] — qızıl
kaspim — taxıl
[ID] — .....
. . . — ...
nangarim — ağac işləyən
IV — 4
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
ID — .....
SA — sədəfin
IV — 4
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
ID — .....
AT.KIT — odun toplayanın
. . . — ...
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
ID — .....
amêlubânîm — tikənin
. . . — ...
[ŠE] — qızıl
kaspim — taxıl
i-na — bir
[ûmi] — gündə
Ikam — bir
[i-na-ad-di]-in — verəcək
Əgər şəxs (kişi) peşə sahibinin oğlunu icarəyə alsın, ..... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün, ..... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün qazançı (qazançı), ..... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün xalça və xırman (xalçaçı), ..... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün daş kəsici (daş kəsici), ... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün, ... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün, ... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün ağaclarla işləyən (ağac işləyən), 4 qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün sədəf (qamış deməsi) qapısı (sədəf), 4 qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün odun toplayan (odun toplayan), ... qızıl taxıl (gündəlik işçinin) haqqı üçün tikən (tikən), bir gündə.
§ 275.—XXXIX, 45-48
45 |šum-ma| a-wi-lum
46 |elippam| i-gur
47 i-na ûmi Ikam
48 III ŠE kaspim ID-ša
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs (kişi)
elippam — gəmisi
i-gur — icarəyə alsın
i-na — bir
ûmi — gündə
Ikam — bir
III — 3
ŠE — qızıl
kaspim — taxıl
ID-ša — onun (icarə haqqı)
Əgər şəxs (kişi) gəmi icarəyə alsın, bir gündə 3 qızıl taxıl onun (icarə haqqı).
Əgər şəxs (kişi) qulluq, qulluq qızı alıbsa və ona epilepsiya xəstəliyi düşsə, ayını tamamlamamışsa, onu verənə (satıcıya) qaytaracaq və alan şəxs (kişi) verdiyi (ölçdüyü) qızılı alacaq.
Əgər şəxs (kişi) qulluq, qulluq qızı alıbsa və ona məhkəmə gəlibsə, onu verən (satıcı) məhkəmənin xərclərini daşıyacaq.
§ 280.—XXXIX, 72-87
72 šum-ma a-wi-lum
73 i-na ma-at
74 nu-ku-ur-tim
75 wardam amtam ša ba-wi-lim
76 iš-ta-am
77 i-nu-ma
78 i-na li-ib-bu mâtim
79 it-ta-al-kam-ma
80 be-el wardim u lu amtim
81 lu wara-zu u lu ama-zu
82 u-te-id-di
83 šum-ma wardum u amtum šu-nu
84 mârê ma-tim
85 ba-lum kaspima
86 an-du-ra-ar-šu-nu
87 iš-ša-ak-ka-an
šum-ma — əgər
a-wi-lum — şəxs (kişi)
i-na — qərib
ma-at — bir ölkədə
nu-ku-ur-tim — başqa bir şəxsin
wardam — qulluq
amtam — qulluq qızını
ša — bir kişinin [kişinin]
ba-wi-lim — [kişinin]
iš-ta-am — alıbsa
i-nu-ma — onun
i-na — öz
li-ib-bu — ölkəsinə
mâtim — (ölkəsinə)
it-ta-al-kam-ma — qayıtdığı zaman
be-el — qulluğun
wardim — sahibi
u lu — hətta
amtim — qulluq qızının
lu — qulluğun
wara-zu — sahibi
u lu — hətta
ama-zu — qulluq qızının
u-te-id-di — tanıyıbsa
šum-ma — sonra
wardum — qulluq
u — hətta
amtum — qulluq qızı
šu-nu — onlar
mârê — yerli
ma-tim — övladlarıdırsa
ba-lum — onların
kaspima — azadlığı
an-du-ra-ar-šu-nu — qoyulacaq
iš-ša-ak-ka-an — qoyulacaq
Əgər şəxs (kişi) qərib bir ölkədə başqa bir şəxsin (kişinin) qulluqunu, qulluq qızını alıbsa, onun öz ölkəsinə (ölkəsinə) qayıtdığı zaman, qulluğun, hətta qulluq qızının sahibi onun qulluğunu, hətta qulluq qızını tanıyıbsa, sonra qulluq, hətta qulluq qızı yerli övladlarıdırsa, onların azadlığı qızılsız təyin olunacaq.
§ 281.—XXXIX, 88-96
88 šum-ma mârê ma-tim bša-ni-tim
89 ša-a-a-ma-nu-ma
90 i-na ma-ḫar i-lim
91 kaspam iš-ḳulu
92 i-ga-ab-bi-ma
93 be-el wardim u lu amtim
94 kaspam iš-ḳu-lu a-na tamkarim
95 i-na-addi-in-ma
96 lu wara-zu lu ama-zu i-pa-aḳ
šum-ma — əgər
mârê — yerli
ma-tim — övladları
bša-ni-tim — başqa bir ölkənin
ša-a-a-ma-nu-ma — alınan
i-na — tanrı
ma-ḫar — qarşısında
i-lim — tanrının
kaspam — qızılı
iš-ḳulu — deyəcək
i-ga-ab-bi-ma — verdiyi
be-el — qulluğun
wardim — sahibi
u lu — hətta
amtim — qulluq qızının
kaspam — qızılı
iš-ḳu-lu — verəcək
a-na — verdiyi
tamkarim — verdiyi
i-na-addi-in-ma — verəcək
lu — qulluğun
wara-zu — sahibi
lu — qulluq qızının
ama-zu — sahibi
i-pa-aḳ — azad edəcək
|Fəsil 279| Əgər (qulluq və ya qulluq qızı) başqa bir ölkənin övladlarıdırsa, alan şəxs (kişi) tanrı qarşısında verdiyi (ölçdüyü) qızılı deyəcək, qulluğun, hətta qulluq qızının sahibi verdiyi (ölçdüyü) qızılı tacirə (alan şəxsə) verəcək və azad edəcək qulluğunu, hətta qulluq qızını [qulluğunu, hətta qulluq qızını qaytaracaq].
